شمس العلاماء علامه محمد شبلی نعمانی یکی از نویسندگان بزرگ و محققان نامی شبه قاره است که به زبان اردو آثار ارزندهای به وجود آورده و پیرامون وسایل آموزش و پرورش، زندگانی حضرت رسول (ص)، سیرت بعضی از بزرگمردان تاریخ اسلام، زبان و ادب اردو و فارسی و عربی، تاریخ ادبیات فارسی و مباحث کلامی و .... داد تحقیق داده است. او قریحه شاعرانه و عاشقانه و ذوق بس سرشاری داشته که این امر کتب و مقالاتش را نسبت به آثار معاصرین بزرگ وی دلاویز کرده است. در این کتاب مجموعهای از اشعار او از کتب و رسالات و مقالات مختلفش گردآوری شده که در حدود 1800 بیت دارد.
این کتاب دارای چهار فصل و مجموعا دربرگیرنده زندگی و آثار ۲۲۷ نفر از پارسی سرایان قفقاز است. هر فصل به شاعران یک منطقه قفقاز (آران، ارمنستان، داغستان، گرجستان) اختصاص یافته است. نخستین شاعری که زندگی و احوالش در این مجموعه معرفی شده، «ابوالعلای گنجه ای» متوفی به سال ۵۵۴ ه.ق و آخرین آنها، «ناظم ایروانی» متولد سال ۱۳۴۲ ه. ق است. در پایان کتاب نیز فهرست ماخذ و منابع به ترتیب الفبایی تخلص یا نام مولفان آمده است.
رستم و اسفندیار برجستهترین، نیکترین و مهمترین پهلوانان شاهنامهاند؛ از اینرو برخورد این دو یل از وزن و حساسیت خاصی برخوردار است. اسفندیار شاهزادهای جوان است، با چشم به تختی که شایستگی آن را دارد. او برخلاف گشتاسب، نه یک موجود آزمند و متزلزل و فریبکار، بلکه دلاور شکستناپذیر و مقدسی اس تکه برای نیکترین دینها و اندیشهها شمشیر زده است. رستم در مقابل او، پهلوان قرون و ابرمردی است که تبلور تکاپو و رنج مردانه یک تبار است. در این کتاب افزون بر مقدمه، سه مقاله پیرامون رستم و اسفندیار و همچنین متن آن از روی نسخه شاهنامه چاپ مسکو آمده است.
محمد شبلی نعمانی (1275-1332ق)، نویسنده، محقق، اسلامشناس، ادیب، شاعر، شیفته ادبیات و زبان فارسی و بخصوص حافظ شیرازی، مؤلف تاریخ علم کلام. در سال 1857م در دهکده بندول، جزوى از بخش اعظم گر، از استان ایالات متحد هند، چشم به جهان گشود. او ذوق لطیف و حسن سلیقه در کارها و نیز مزاج شاعرانه و عاطفه عاشقانهاى داشت و به زبانهاى اردو و فارسى اشعارى سروده است ولى کمتر به این حرفه مشغول بوده است ولى چون طبع پرجوشى داشته است وقایع و پیش آمدها را به نظم در میآورد. جالب است که نیمى از کلیات اردوى وى صبغه سیاسى دارد ولى اشعار فارسی اش فاقد این جنبه است و در سال 1883 به طور متناوب به فارسى اشعارى سروده است که حدود دو هزار بیت میباشد ولى او علاقه وافرى براى نوشتن داشت و به همین دلیل غزلیاتى از او بر جاى مانده که ناقص و ناتمام مانده است...
شبلی نعمانی در این کتاب به شرح حال و نیز اخلاق و عادات عارف دانشمند مولانا جلالالدین رومی پرداخته و چون منظور اصلی وی در حقیقت اظهارنظر در «دیوان» بهویژه «مثنوی» دو اثر نفیس مولاناست، به این معنی که این دو کتاب گرانبها را خواسته با میزان انتقاد علمی سنجیده و محسنات و معایب آنها را معلوم بدارد، بنابراین توجه خود را بعد از شرح حال به طرف آثار یعنی این دو کتاب معطوف داشته و در اطراف آن بهویژه پیرامون مثنوی مبسوط سخن رانده است.