مولانا عبدالرحمن جامی از شعرای تأثیرگذار در ادبیات فارسی است که تأثیرش در حوزه خوشنویسی و نگارگری نیز دیده میشود. این کتاب یکی از ترجیعبندهای وی را دربر دارد که در دیوان او نیز آمده است. این ترجیعبند هفت بند دارد و ترجیع آن چنین است: «بنشینم و با غم تو سازم ***** پنهان ز تو با تو عشق بازم». این نسخه شاهانه به دست محمد زمان تبریزی به تاریخ 998 قمری کتابت شده است. تمامی صفحات متن، مرصع و مذهب است و با تصاویر گل و بوته و اشکالی از پرندگان و حیوانات تشعیر و تزئین شده است. صفحه نخست دارای کتیبهای به سبک هنر صفوی است که دارای سرکتیبه، تاج و شرفههای لاجورد است و در متن آن چیزی ثبت نشده است.
گزیده ای از ترجیح بند منتخب از دیوان ناجی سروده فقیر خاکسار متخلص به ناجی که در سال 1352 منتشر شده است
این کتاب دارای چهار فصل و مجموعا دربرگیرنده زندگی و آثار ۲۲۷ نفر از پارسی سرایان قفقاز است. هر فصل به شاعران یک منطقه قفقاز (آران، ارمنستان، داغستان، گرجستان) اختصاص یافته است. نخستین شاعری که زندگی و احوالش در این مجموعه معرفی شده، «ابوالعلای گنجه ای» متوفی به سال ۵۵۴ ه.ق و آخرین آنها، «ناظم ایروانی» متولد سال ۱۳۴۲ ه. ق است. در پایان کتاب نیز فهرست ماخذ و منابع به ترتیب الفبایی تخلص یا نام مولفان آمده است.
مثنوی «سلامان و ابسال» از منظومه «هفت اورنگ» جامی، بیان رمزگونهای از مراتب سیروسلوک و کمال نفس انسان و نیز حاوی حکایات و تمثیلات ارزندهای است که به تأثیر و جذابیت کلام جامی افزوده و نمایانگر ذهن خلاق و قریحه و ابتکار وی است. این حکایت کوتاه در عین حال که چون حلقههای زنجیر به هم پیوسته و در مسیر کلی داستان قرار دارد، هر یک به تنهایی و جداگانه میتواند به عنوان تمثیل اخلاقی یا عرفانی مورد استفاده قرار گیرد و این از امتیازات چشمگیر این مثنوی است.
مولانا عبدالرحمن جامی را بیشک میتوان یکی از بزرگترین شاعران پارسیگوی قرن نهم به شمار آورد. در هرات و سمرقند تحصیل کرد و در آغاز جوانی با بزرگان فرقه نقشبندیه آشنا شد و دست ارادات به دامان سعدالدین محمد کاشغری و سپس ناصرالدین عبیدالله معروف به خواجه احرار زد و در طریق تصوف سیروسلوک کرد و از بزرگان فرقه مذکور گردید. این کتاب دربرگیرنده غزلیات جامی است.