کتابخانه مجازی ادبیات

این کتاب دارای چهار فصل و مجموعا دربرگیرنده زندگی و آثار ۲۲۷ نفر از پارسی سرایان قفقاز است. هر فصل به شاعران یک منطقه قفقاز (آران، ارمنستان، داغستان، گرجستان) اختصاص یافته است. نخستین شاعری که زندگی و احوالش در این مجموعه معرفی شده، «ابوالعلای گنجه ای» متوفی به سال ۵۵۴ ه.ق و آخرین آنها، «ناظم ایروانی» متولد سال ۱۳۴۲ ه. ق است. در پایان کتاب نیز فهرست ماخذ و منابع به ترتیب الفبایی تخلص یا نام مولفان آمده است.

رستم و اسفندیار برجسته‌ترین، نیک‌ترین و مهم‌ترین پهلوانان شاهنامه‌اند؛ از این‌رو برخورد این دو یل از وزن و حساسیت خاصی برخوردار است. اسفندیار شاهزاده‌ای جوان است، با چشم به تختی که شایستگی آن را دارد. او برخلاف گشتاسب، نه یک موجود آزمند و متزلزل و فریبکار، بلکه دلاور شکست‌ناپذیر و مقدسی اس تکه برای نیک‌ترین دین‌ها و اندیشه‌ها شمشیر زده است. رستم در مقابل او، پهلوان قرون و ابرمردی است که تبلور تکاپو و رنج مردانه یک تبار است. در این کتاب افزون بر مقدمه، سه مقاله پیرامون رستم و اسفندیار و همچنین متن آن از روی نسخه شاهنامه چاپ مسکو آمده است.

کمال‌الدین ابوالعطا محمود بن علی بن محمود مشهور به خواجوی مرشد کرمانی و متخلص به «خواجو» شاعری غزل‌سرا و داستان‌پرداز است. «روضة الانوار» مثنوی کوتاهی است در حدود دوهزار بیت که در بحر سریع یعنی همان وزن «مخزن الاسرار» سروده شده است. خواجو این منظومه را در برابر «مخزن الاسرار» ساخته و در کلام بعضی از تعابیر نوشده نظامی را نیز با خود دارد و در بسیاری از موراد، راه فهم زبان حافظ را هموار می‌کند. «روضة الانوار» منظومه‌ای است عرفانی و اخلاقی و اجتماعی در بیست مقاله که هر یک از آنها در موضوع خاصی است و با حکایتی تبیین و تأیید می‌گردد.

خواجوی کرمانی در تکامل غزل فارسی سهمی بزرگ دارد. خواجو از یک‌سو توانسته میراث ادبی گذشتگان را به‌خوبی دریابد و از آن به‌شدت اثر پذیرد و از دیگرسو بتواند در آیندگان شاید با شدتی بیشتر اثر بگذارد. تأثیر منوچهری دامغانی، فرخی سیستانی، سنائی، انوری، خاقانی، کمال‌الدین اسماعیل و برخی دیگر از پیشینیان را در قصاید او می‌توان دید. در غزل بیشتر از همه از سعدی اثر پذیرفته است؛ برخی از غزل‌های او را استقبال کرده و تعدادی از مصاریع او را در میان شعر خود آورده و بسیاری از مضامین شعر او را با بیان دیگر یا عیناً تکرار کرده است. وی از شاعران عهد مغول و معاصر سعدی شیرازی بوده است و آثاری در مدح سلاطین منطقه فارس در کارنامه خود دارد. از خواجوی کرمانی آثار زیادی برجای مانده است که مضامین و محتوای آنها عموما متفاوت می‌باشند. بیشتر این آثار منظوم هستند. دیوان او شامل قصاید، غزلیات، قطعات، ترجیعات و رباعیات است که به دو بخش صنایع الکمال و بدایع الجمال تقسیم می‌شود.