شادروان لعلی در سال 1352 قمری در شهر ایروان تولد یافته و در بیستسالگی همراه پدرش به تبریز مهاجرت کرده و در سرای میرزاجلیل مشغول به تجارت بودند. در این زمان هر روز چند ساعت به تحصیل علوم مقدماتی میپرداخت. بعد از فوت پدرش از کار بازاری و تجارت دست کشید و تمام اوقات خود را به فراگرفتن فن پزشکی ممحص گردانید. در تبریز مطبی در کوی راسته کوچه دایر کرد و به طبابت مشغول شد و شهرتی بسزا یافت و طبیب مخصوص ولیعهد وقت (مظفرالدین میرزا) شد. پس از مدتی اقامت در تبريز به طهران سفر کرد. با بزرگان پايتخت آشنائی يافت و با ناصرالدين شاه به فرنگستان رفت. در زمان سلطنت مظفرالدين شاه ملقب به شمس الحکما شد، بعداْ به اسلامبول و مصر و قفقاز و عراق عرب رفت و در 1325 هجری درگذشت. لعلی شاعری قوی طبع بود. ديوان او مشتمل بر اشعار فارسی و ترکی است. بعضی از اشعار او به قدری روان است که حد ندارد. بسياری از اشعار او زبانزد مردم تبريز است. وی علاوه در شعر و شاعری، در سرعت جواب و بذلهگوئی آيتی بود. لطايف منقول از او کاملاْ ذوق سرشار او را میرساند.
ریاضالعاشقین کتابی است در بارهی شاعران قرهباغ یا «کوراباغ» که به همت میزاصدرای مجتهد زادهی قره باغی فراهم آمده است که در آن از 79 تن از شاعران زن و مرد دیار قرهباغ قفقاز با آوردن قطعاتی از اشعار آنان و نیز نگارهی برخی از آنان نام برده شده است. محمدعلی تربیت، در بارهی این کتاب و مولف این تذکره مینویسد: «او محمد بن میرزاصدرای قرهباغی است و کتابی در سنه 1325 [ مهی / 1286 خ ] به عنوان ریاض العاشقین مشتمل بر شعرای قرهباغ و منتخبات اشعارشان در ترکی و فارسی و صورت تمثال آنان تالیف کرده که جلد اولش در تاریخ 1328 [ مهی / 1289 ] ] و در استانبول چاپ شده و آن ترجمه ترکی تذکرهی نواب است که قبل از آن تالیف و چاپ شده است» باید گفته شود که اصل فارسی تذکرهی نواب در دسترس نیست ( امکان دارد که در آینده به دست آید ) و آقای یحیی خانمحمد آذری پژوهندهی پرکار کشورمان، آن را از روی ترجمهی ترکی تذکرهی نواب به فارسی بر گردانده اند و از سوی نشر آفرینش در پاییز سال 1373 روانهی بازار نشر گردیده است. شاعرانی که شعرهای آنان در این تذکره آورده شدهاند، همزمانند با دوران آقامحمدخان قاجار، فتحعلیشاه قاجار و سپس دوران تجزیه قفقاز از ایران بر اثر دو قرارداد ننگین گلستان و ترکمانچای. در میان شاعران قرهباع [کوراباغ ]، شمار بانوان قابل توجه است و به ویژه این که این بانوان در دوران زندگانی خود، بسیار سرشناس بودند و مورد توجه. از شاعران بلند آوازهای که در این تذکره از وی یادشده است، مهدیقلی خان داغستانی ( وفا ) است.
این مجموعه مشتمل است بر معرفی شاعران، نویسندگان، عالمان، عارفان، خوشنویسان و دست اندر کاران موسیقی در استان آذربایجان غربی در دوره معاصر .در کتاب نمونهای از اشعار شاعران به ترکی یا فارسی درج گردیده است ;همچنین علاوه بر ذکر احوال و آثار، پارهای از مختصات شعری و دیدگاههای اشخاص نیز به اجمال بررسی شده است .