کتابخانه مجازی ادبیات

مجموعه اشعار از سایه تا نشان مجموعه رباعیات و دوبیتی، سروده جعفر حمیدی است که در سال 1360 توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی منتشر شده است.

رباعيات خيام مجموعه شعرهاي عمر خيام در قالب رباعي است كه در سده‌هاي پنجم و ششم هجري به زبان فارسي سروده شده‌اند و عمدتاً بيانگر ديدگاه‌هاي فلسفي او مي‌باشند. به دليل آن‌كه اين اشعار از منابع گوناگوني گردآوري شده‌اند، در صحت بعضي از آن‌ها نظر يكساني وجود ندارد. با اين حال مضمون رباعيات خيام را به طور كلي مي‌توان به پنج بخش تقسيم كرد: ۱. رازهاي جهان هستي؛ ۲. ناگزيري‌هاي زندگاني (سرنوشت، بي‌وفايي دنيا، مرگ و خاك و گِل ما)؛ ۳. پرسش‌ها؛ ۴. چگونگي زندگاني اجتماعي؛ ۵. دَم‌هاي خوش زندگاني؛ ...مرحوم كيوان قزويني شرح عرفاني مبسوطي بر رباعيات خيام نگاشته و ساحت او ر از آلودگي دنياپرستان پاك گردانيده است. در اين كتاب چهارصد رباعي خيام با شواهد و امثله فارسي و عربي, به گونه‌اي مفصل شرح داده شده است

در این کتاب که دربرگیرنده کلیات آثار پارسی حکیم عمر خیام نیشابوری است، رباعیات او بر اساس نسخه مورخه 604 هجری تصحیح گردیده که این تصحیح متضمن تحقیقات تاریخی و لغوی و فلسفی نیز می‌باشد. و در ادامه رسالات نوروزنامه، سلسلة الترتیب، ترجمه خطبه ابن سینا و رساله شناخت سیم و زر آورده شده است.

مورخان ادبیات ایران، میرزا شفیع شیرازی معروف به میرزا کوچک و متخلص به «وصال» را یکی از بزرگ‌ترین شعرای عهد فتحعلی شاه و پسرش محمد شاه قاجار می‌شمارند. وصال در زمان سلطنت کریم خان زند، در سال ۱۱۹۲ یا ۱۱۹۳(و به روایتی ۱۱۹۷ق) در خانواده‏‌ای محترم در شیراز دیده به جهان گشود. وصال شیرازی در سن شصت و چهار سالگی به آب مروارید چشم مبتلا شد و یکسال نابینا بود. پس از آن طبیبی که از کرمانشاه به شیراز رفته بود، چشمش را میل زد و چشمانش معالجه شد. وصال چنان به مطالعه عشق داشت که بعد از معالجه چشم فوراً مطالعه را از سر گرفت و همین امر باعث شد مجدداً نابینا گردد. معالجه‌های پس از آن، اثری نداشت. در این دوران که احتیاجات زندگی و عدم توان کار و فقدان درآمد لازم برای زندگی، بر هر فردی فشار زیادی وارد می کند، ایشان با این فقر، با قناعت و مطانت طبع می‌ساخت. هرگز به دربار نرفت و شاعر درباری نشد، با وجودی که درباریان ایشان را می‌خواستند ولی ایشان امتناع می‌ورزید. وصال به دلیل اخلاق نیکو و داشتن فضل و کمال و عزت نفس برای کسب درآمد خود را نفروخت و همواره در گوشه تضلع، با قناعت و از راه دستمزد کتابت امرار معاش کرد. از کسی توقع نداشت از این‌رو بین مردم جذابیت و مقبولیت یافته بود. ایشان در دوران نابینایی همین مسیر را ادامه داد تا اینکه در سال 1262 قمری در شیراز فوت نمود و در بقعۀ شاه چراغ مدفون گردید. وصال در عین تقلید از پیشنیان در فنون شعر استاد بود. وی صفات اصلی بهترین نمونه‌های شعر کلاسیک را حفظ کرده است. او مثنوی بزم وصال را در بحر تقارب ساخت و داستان شیرین و فرهاد وحشی بافقی را که ناتمام بود، به قدری خوب و استادانه به پایان رساند که هر منتقد دقیق، در تشخیص و بیان تفاوت آغاز و انجام داستان، دچار اشکال می‌شود.