کتابخانه مجازی ادبیات

فرهنگ جبهه که اصطلاحات و تعبیرات یکی از دفترهای کوچک آن در عرصه فرهنگ گفتاری است عبارت است از آن بخش از دستاوردهای غیر رسمی و غیرآموزشی جبهه های نور در سالهای جنگ حق علیه باطل آنچه حاصل خودجوشی و خودکوشی رزمندگان در محیط طبیعی جبهه ها بوده، مجموعه ای است از افکار، اعتقادات، باورها، پسندها، دلبستگی ها، روابط و عرف و عاداتی که در جبهه تجلی پیدا کرده و برای قبول و تن دادن و پذیرفتن آن هیچ قانون و دستور صریح و اجبار و اکراهی در میان نبوده است. این فرهنگ در سه عرصه گفتار (زبان)، نوشتار(قلم) و رفتار(قدم) به عنوان معارف عامه و فرهنگ عمومی جبهه ها نشان دهنده قسمت اعظم رفتار و محتویات ذهنی، روحیه و افق فکری و ذوق و سلیقه رزمندگان در طول سالیان دفاع مقدس است....

نویسنده کتاب ادبیات شفاهی مردم آذربایجان در مورد این کتاب میگوید: خلق آذربایجان نیز مانند دیگر خلقهای جهان، دارای گنجینه پایان ناپذیری از ادبیات فولکلوریک می باشد. این نوع از ادبیات که طی قرون و اعصار متمادی به وجود آمده، آئینه تمام نمای زندگی مادی و معنوی مردم این سامان بوده و با مطالعه آن میتوان درباره گذشته پرفراز و نشیب مردم رزمنده تصویر روشنی به دست آورد. مردمی که تا توانسته شمشیر زده و هرگاه که نتوانسته با شمشیر زبان به جنگ بیدادگران شتافته است...

یکی از توصیف‌ها و تعریف‌های ادبیات که درخور جستارهای این مجموعه است، «آیینه تمام‌نمای رویدادها، آیین‌ها، رفتارها، تلاش‌ها، اندیشه‌ها و .... جامعه» است که زبان حال و شناسنامه یک ملت می‌باشد و می‌توان جامعه را با بررسی محتوا و موضوع ادبیات آن شناخت؛ رویدادها و رفتارهای اجتماعی را دانست و سیر تحولی پدیده‌های اجتماعی را ردیابی کرد. این کتاب که مجموعه‌ای از جستارها را دربر می‌گیرد، شامل سه بخش و به ترتیب برگرفته از کتاب‌های نثر، کتاب‌های شعر و سندها است که این زمینه‌ها را دربر می‌گیرد: الف) از کتاب‌های نثر: پژوهشی مردم‌شناختی در منظومه درخت آسوریگ، درآمد و هزینه سیستان به روایت تاریخ سیستان، رفتارها و کردارهای اجتماعی در ارداویراف‌نامه، زبان فارسی و فرهنگ ایرانی در هندوستان به روایت ابن بطوطه؛ ب) کتاب‌های شعر: بازتاب قشربندی اجتماعی در دیوان حافظ، ساختار فرهنگی و اجتماعی ازدواج‌های شاهنامه، زن‌سالاری در ازدواج‌های شاهنامه، دو شاعر: یک مضمون و دو زمان، در خانه رعیت از زبان شاهنامه؛ ج) اسناد: ارزش اجتماعی و فرهنگی نامه‌های خصوصی، پیشه‌وری بازار کرمان (به روایت وقف‌نامه گنجعلی‌خان)، تحلیل یک وقف‌نامه ـ وقفی بر خمسه مسترقه و تحلیل یک قباله سنتی.

ابواسحاق بن عبداله بن خادم البرهانی کوبنانی (کوهبنانی) ریاضی‌دان، منجم، فیلسوف، موسیقی‌شناس، ادیب و خطیب مشهور قرن نهم هجری است. تاریخ دقیق تولد و وفات او معلوم نیست، ولی تاریخ نوشتن و تألیف بسیاری از نامه‌ها و کتاب‌هایش سال‌های 845 تا 875 را نشان می‌دهد. از آثار و رسائل وی نسخه‌های متعددی، به عربی و فارسی، که بعضی از آنها به خط مؤلف است، در کتابخانه‌های معتبر یافت می‌شود. در این مقوله می‌کوشم ـ هر چند شتاب‌زده ـ از خلال نامه‌ها و مطالب منشآت به معرفی بیشتر ابواسحاق بپردازیم.