این کتاب مبتنی است بر روایت شاهنامه فردوسی درباره چگونگی پادشاهی گشتاسب و مبارزات او و نقش اسفندیار در شکست دادن تورانیان. این اثر شامل چند یادآوری درباره ابیات شاهنامه، متن داستان و توضیحات است. در بخش توضیحات، معانی واژهها و ترکیبات با ذکر شماره صفحه آمده است. گشتاسب پس از مرگ پدر و عقبراندن برادرش زریر بر سریر شاهنشاهی تکیه میزند. او با گرایش به دین زرتشت، قدرت خود را وقف بنای آتشکدهها میسازد و توان خود را برای صدور دین بهی به دیگر ممالک جهان به کار میگیرد. گشتاسب به اشارت زرتشت از پرداخت باج به ارجاسب تن میزند و ارجاسب با شنیدن این خبر برای مبارزه با او وارد ایران میشود. در این لشکرکشی زریر سپهسالار سپاهان گشتاسب است. دو لشکر در مرز ایران و ترکستان به هم میرسند. ارجاسب در واپسین شامگاه پیش از روز واقعه وزیر خویش جاماسب را فرامیخواند و از او میخواهد عاقبت جنگ را پیشگویی کند. سرانجام با شروع مبارزه زریر کشته میشود و خبر به اسفندیار میرسد و ... .
این مجموعه شامل تمام شاهنامه است که برای راحتی خوانندگان جوان که به تاریخ و تمدن کشور خود علاقه دارند و می خواهند با شاهنامه آشنا شوند، به نثر ساده برگردانده شده و در سه بخش شامل: 1. بخش اساطیر 2. بخش پهلوانی 3. بخش تاریخی تنظیم شده است. بخش اساطیر از پادشاهی کیومرث شروع شده و تا مرگ فریدون ادامه دارد. بخش پهلوانی از پادشاهی منوچهر و ظهور خاندان سام شروع می شود و تا مرگ رستم و فرزندش فرامرز ادامه دارد و بخش تاریخی که با پادشاهی بهمن فرزند اسفندیار شروع شده تا مرگ یزدگرد و تسلط عربها بر ایران ادامه می یابد.
رستم و سهراب یکی از داستانهای غم انگیز شاهنامه است و داستان مرگ سهراب جوان را به تصویر میکشد که بر اثر جنگ با رستم، به دست پدر کشته میشود. سهراب پهلوان افسانهای در شاهنامه است که پدرش رستم و مادرش تهمینه دختر شاه سمنگان است. سهراب با سپاه تورانیان به نبرد ایران آمد و در جنگی تنبهتن با رستم کشته شد، درحالیکه همدیگر را نمیشناختند. تراژدی رستم و سهراب، تراژدی بیخبری است. کتاب حاضر شامل این عناوین است: فصل اول: حماسه ها، ساختار حماسه، خصوصیات عمده شعر حماسی فصل دوم: مختصات شاهنامه، دوره اساطیری، دوره پهلوانی، دوره تاریخی، حماسه سرایی پس از فردوسی فصل سوم: اسطوره چیست؟ حماسه و تراژدی، حماسه ها و اساطیر بابلی و سومری، حماسه گیل گمش، مهابهاراتا (حماسه ای از هند)، رامایانا، هومر و ایلیاد و اودیسه، انه اید (حماسه ای از روم)، دیگر حماسه های اروپایی، اعراب و حماسه فصل چهارم: سه دیدگاه بر حماسه رستم و سهراب، 1.دیدگاه استاد منوچهر مرتضوی، 2.دیدگاه استاد زرین کوب، 3.دیدگاه استاد مینوی، متن داستان رستم و سهراب.
تفسیر معروف به «تفسیر سورآبادی» تألیف ابوبکر عتیق نیشابوری متوفی به سال 494 هجری، بعد از «تفسیر طبری» و «تفسیر اسفراینی» کهنترین تفسیر قرآن به زبان فارسی است. مؤلف خود آن را «تفسیر التفاسیر» نامیده است. تفسیری است بسیار مفصل شامل ترجمه همه سورههای قرآن، شأن نزول و محل نزول آیات، عدد آیات و حروف سور و فضیلت آیات و تفسیر آنها. بیشتر بر اساس روایاتی که از عبدالله بن عباس پسر عم پیامبر به او رسیده بود؛ ولی با توجه به راویان و مفسران دیگر. اهمیت این تفسیر به لحاظ نثر روان و لطیف آن نیز درخور توجه است و از بهترین نمونههای نثر ساده و روشن و شیوایی است که از قرن پنجم هجری بازمانده است. همچنین این تفسیر مشتمل بر لغات و اصطلاحات و صورتهای خاصی از کلمات است که دامنه اطلاع از زبان فارسی رایج در قرن پنجم را میافزاید.
تفسیر معروف به «تفسیر سورآبادی» تألیف ابوبکر عتیق نیشابوری متوفی به سال 494 هجری، بعد از «تفسیر طبری» و «تفسیر اسفراینی» کهنترین تفسیر قرآن به زبان فارسی است. مؤلف خود آن را «تفسیر التفاسیر» نامیده است. تفسیری است بسیار مفصل شامل ترجمه همه سورههای قرآن، شأن نزول و محل نزول آیات، عدد آیات و حروف سور و فضیلت آیات و تفسیر آنها. بیشتر بر اساس روایاتی که از عبدالله بن عباس پسر عم پیامبر به او رسیده بود؛ ولی با توجه به راویان و مفسران دیگر. اهمیت این تفسیر به لحاظ نثر روان و لطیف آن نیز درخور توجه است و از بهترین نمونههای نثر ساده و روشن و شیوایی است که از قرن پنجم هجری بازمانده است. همچنین این تفسیر مشتمل بر لغات و اصطلاحات و صورتهای خاصی از کلمات است که دامنه اطلاع از زبان فارسی رایج در قرن پنجم را میافزاید.