کتابخانه مجازی ادبیات

کسانی که در ادب فارسی از روی صدق و تانی و نه از سر هوی و تمنی، تاملی مستمر و بی وقفه به منظور کشف اصول و موازین حاکم بر ادب و فرهنگ ایران داشته اند، نیک می دانند که از جمله مظاهر توانایی شگفت آور سخن سرایان بزرگ و افسونگر فارسی زبان، آنست که با قدرت استفاده از قانون تجرید و تعمیم ذهن خلاق و آفرینشگر خویش، بخوبی توانسته اند با رویت مناظر در صحنه حیات و اندیشه در کار روزگار و ژرفکاوی در پدیده های گیتی و ترکیب آن ها با یادها و خاطره ها و خوانده ها و شنیده ها و در یک کلام دانسته ها آمیزه ای از عبرت و حکمت پرداخته و با عرضه دستاوردهای تامل و تجربه در قالب سخنان منظوم و منثور خوانندگان آثار خویش را از چشمه سار زلال ذوق سلیم خود سیراب ساخته و قریحه جمال پرست آن ها را نوازش داده، آدمیان را از زادگان طبع جویای کمال خویش برخوردار و کامیاب گردانند...

این کتاب در واقع شیوه‌نامه‌ای است درباره چگونگی انجام تحقیقات ادبی و روش‌های تدوین یک پژوهشنامه. دکتر شوقی ضیف که خود صاحب آثاری در زمینه ادبیات و نقد ادبی است، در چهار بخش اصلی این کتاب به تعریف پژوهش ادبی، معرفی شیوه‌های گوناگون تحقیق، چگونگی برخورد با متون کهن و روش استفاده از منابع پرداخته است. در معرفی روش‌های تحقیق ابتدا شیوه قدما یعنی راویان شعر و حدیث توضیح داده شده و سپس به تفصیل از رویکردهای امروزی تحقیق و شیوه‌های نقد سنت بوو، لانسون، کنت برک و دیگران سخن به میان آمده و دیدگاه‌های مختلفی که می‌توان از منظر آنها به یک اثر ادبی نگاه کرد بررسی شده است.

مضمون کتاب به طور عام نقد و تاریخ ادبیات عربی و به طور خاص بررسی سبکهای شعر عربی از حیث هنر و صنعت شعری است که از آغاز تا پایان عصر عثمانی را در بر می‌گیرد

یورخ هذا الکتاب لأدبنا العربی المعاصر بمصر فی مدئة عام من سنة 1850 الی 1950 و یربط حلقاته ربطاً متناسقا، یکشف عن المژثرات والدوافع المختلفة التی عملت فی حیاته، و یصور تطور الشعر و اتجاهاته التی نشأت فیه، و ما یمتاز به کل اتجاه من خصائص و ممیزات، کما یصور تطور النثر، والمعارک التی احتدمت بین المجددین و المحافظین، و ما بذله الادباء و الشعراء من جهود فی بناء صرح ادبنا الحدیث. و لقد تناول المؤلف بالدرس و التحلیل آثار هؤلاء المجددین الذین ترکوا لنا هذا التراث الضخم، فی اسلوب ممتع و نظرات ثاقبة، جعلت کتابه ذخیرة ادبیة و سجلا تاریخیا وافیاً.