«تأمل‌ در حافظ‌» 77 غزل‌ دیوان‌ را به‌ بررسی‌ می‌گذارد و سعی‌ بر آن‌ بوده‌ است‌ که‌ ارتباط‌ غزل‌ها با تاریخ‌ و فرهنگ‌ ایران‌ برقرار بماند. روش‌ کار بدین‌گونه‌ بوده‌ که‌ برای‌ هر غزل‌ نخست‌ وجه‌ صوری‌ در نظر گرفته‌ شود، یعنی‌ آرایش‌ لفظی‌، شامل‌ حرف‌ و صوت‌ و کلمه‌ و ترکیب‌ و سپس‌ بیاید به‌ وجه‌ معنوی‌، که‌ مفهوم‌ از آن‌ بیرون‌ می‌آید. بدیهی‌ است‌ که‌ این‌ دو وجه‌، یعنی‌ صورت‌ و معنا، از هم‌ جدایی‌‌ناپذیر هستند، چنانکه‌ گویی‌ «مهر گیاه‌» وار یکدیگر را دربرگرفته‌اند. یک‌ نگاه‌ بر جزء جزء ترکیب‌ شعری‌ مارا متوجّه‌ می‌کند که‌ کارگاه‌ ذهن‌ حافظ‌ تا چه‌ اندازه‌ دقیق‌ و ریاضی‌‌وار بوده‌ است‌. نزد شاعر شیراز سه‌ تیره اصلی‌ فکر تشخیص‌ داده‌ می‌شود: یکی‌ عشق‌، دیگری‌ روشن‌ بینی‌ و سوم‌ یکرنگی‌. از عشق‌ مقصد زندگی‌ و رستگاری‌ بشری‌ منظور است‌. عشق‌ انگیزه وجود است‌، به‌ منزله سوخت‌، که‌ موتور زندگی‌ را به‌ راه‌ بیاندازد. امّا روشن‌‌بینی‌، گرایش‌ ذاتی‌ انسان‌ به‌ شناخت‌ خود است‌، برای‌ آنکه‌ بتواند راه‌ زندگی‌ را روشن‌تر ببیند، بداند که‌ کیست‌ و چیست‌ و سرانجامش‌ چه‌ خواهد بود.

منابع مشابه بیشتر ...

655f6c248db58.jpg

راز خلوتيان: شرح گزيده غزليات حافظ شيرازی

رضا اشرف زاده

در مورد این گزیده با توجه به این شعر که "شعر حافظ همه بیت الغزل معرفت" است و انتخاب غزلهایی که بین غزلها کاری بس دشوار می نمود، با توجه به روایی بعضی از غزلها در اذهان و با عنایت به کلیدی بودن بعضی از این غزلها این صد و ده غزل انتخاب و شرح شد، به طوری که اگر کسی این صد و ده غزل را با دقت با شرح آنها بخواند تا حدودی می تواند تمامی غزلهای حافظ را بفهمد و شرح کند. در اول، وزن هر غزل و بحری که در آن سروده شده، ذکر شده و احیانا در مورد ارزش موسیقایی این وزن نیز بحث شده است. با توجه به مآخذ موجود و دیوان شاعران پیش از حافظ، تا حد امکان شاعرانی که در ان وزن و قافیه غزل یا غزلهایی داشته اند ذکر و مطلع غزلها اورده شده است. در صورتی که شاعری پیش از حافظ یا بعد از او، مضمون بیت او را آورده است، شعر و شاعر آن شعر ذکر شده است. لغات و ترکیبات و کنایه ها و استعارات بر اساس معتبرترین بیت او را آورده است، شعر و شاعر آن شعر ذکر شده است. لغات و ترکیبات و کنایه ها و استعارات بر اساس معتبرترین فرهنگها معنی شده و احیانا معنی خاصی که حافظ از انها اراده کرده است بیان شده است. مفهوم عرفانی لغت، یا بیت، تا آنجایی که به افراط و تفریط کشیده نشود، ذکر شده است. تلاش شده که شعر حافظ با شعر حافظ معنی شود مضمونی را که حافظ در ابیات دیگر آورده است، در کنار بیت مورد نظر ذکر شود تا خواننده توسّع و گستردگی آن و مفهوم و مضمون را در شعر حافظ دریابد

63f4dd457c126.jpg

گفتگو در شعر فارسی

احمد کرمی

در فن آرایش سخن و صنایع بدیعی "سوال و جواب" را یکی از محسنات بدیع معنوی به شمار آورده اند و آن چنان است که شاعر در بیتی و یا چند بیت و یا بیش از آن، سخن خود را به صورت پرسش و پاسخ موضوع می کند و این تفنن ادبی، گاه چندان به درازا می‌کشد که از آغاز تا پایان یک قصیده طولانی را نیز دربر می‌گیرد. کتاب حاضر که "گفتگو در شعر فارسی" نام دارد بیشترین اشعاری را که تاکنون به شیوه پرسش و پاسخ سروده شده اند، شامل می‌شود.

دیگر آثار نویسنده بیشتر ...

62e133e4db863.jpg

ایران لوک پیر (به همراه ترجمه نمایشنامه ایرانیان اثر آیسخیلوس (اشیل))

محمدعلی اسلامی ندوشن

اثر حاضر که در سه بخش اصلی فراهم آمده حاوی مباحث و مطالبی است درباره تاریخ ایران در عصر هخامنشی و تقابل آن با تمدن یونان .بخش نخست از دو مبحث تشکیل شده که طی آن، به موقعیت جغرافیایی سرزمین ایران و پیشینه قوم آریایی اشاره شده، سپس از تاریخ و تمدن هخامنشی ـ به ویژه دوران کوروش و داریوش و اقدامات آنها ـ سخن به میان آمده است. در مبحث دوم، تاریخچه روابط ایران و یونان در دوره هخامنشی، به ویژه جنگ‌های این دو قدرت باستانی، بررسی شده است که نویسنده در این دو بخش با نگاهی نقادانه، به گزارش‌های مورخان یونان، از جمله هرودوت و گزنفون استناد کرده است ، در بخش دوم، ترجمه نمایشنامه ایرانیان اثر ایسخیلوس (آشیل) درباره جنگ خشایارشا با یونانیان به چاپ رسیده است.

پژوهش‌ها/پژوهش‌های عمومی
کتاب
62b0626f4fbfc.jpg

شاهنامه خوانی - دفتر دوم

محمدعلی اسلامی ندوشن

کتاب حاضر یکی از کتاب های مجموعه چندین جلدی مقالات مجلات هنر و مردم، رودکی و فرهنگ و زندگی است که طی سالهای 1341 تا 1358 منتشر می شده است. مقالات این مجلات در شاخه های مختلف علوم انسانی، از جمله هنر، سیاست، فرهنگ، تاریخ، ادبیات، علوم اجتماعی و .... به صورت موضوعی و در قالب کتاب در اختیار پژوهندگان و علاقمندان به این گونه مباحث قرار گرفته است. هدف از انتشار دوباره این مقالات آشنایی نسل جوان با افکار و نظریات نویسندگان معاصر ایران و جهان در حوزه فرهنگ و هنر است. کتاب شاهنامه خوانی که در دو جلد تدوین شده است، برگرفته از مقالات ماهنامه هنر و مردم است. هدف از گردآوری این مجموعه بررسی شاهنامه، شاهنامه خوانی و نقالی از دید مردم شناسی و مطالعه تطبیقی است. در این اثر جو سیاسی، اجتماعی ایران هنگام ظهور فردوسی و خلق شاهنامه ارائه شده است و به عناصری چون صید و آداب آن، پوشاک و ابزار رزم، نیش و نوش و عشق در شاهنامه پرداخته شده است.

نظم/شرح شعر
کتاب