کتابخانه مجازی ادبیات

در این کتاب طی سه بخش، سیر فرهنگ و تاریخ تعلیم و تربیت در ایران و اروپا بازگو شده است. بخش اول که "سیر فرهنگ و تعلیم و تربیت در ایران" عنوان گرفته شامل مباحثی از این قبیل است: روش تعلیم و تربیت در ایران بعد از اسلام؛ مهم‌ترین مراکز تعلیم و تربیت؛ نخستین تلاش‌های بشر در راه کتابت و نگارش مورد علاقه خود؛ عقیده چند تن از صاحبنظران ایرانی در باب تعلیم و تربیت؛ تعمیم نسبی فرهنگ بعد از اسلام، نخستین مدرسان و نقش ایرانیان در توسعه و تکمیل مداری و رشد فرهنگ اسلامی؛ وضع اجتماعی و فرهنگی ایران مقارن حمله مغول؛ مکتب خانه‌ها در عهد صفویه؛ وضع مدارس در اواخر زندیه و اوایل عهد قاجاریه؛ تعلیم و تربیت در عهد قاجاریه؛ وضع مدارس در آغاز جنبش مشروطیت. در بخش دوم ذیل عنوان "نظریات جدید در تعلیم و تربیت" مباحثی از این دست به چشم می‌خورد: تعلیم و تربیت در غرب؛ وضع کلی تعلیم و تربیت در عصر ما؛ روش‌های نوین در آموزش و پروش؛ چگونه فرزندان خود را تربیت کنیم؛ حمایت و جانبداری ویکتور هوگو از فرهنگ بشری. سومین بخش که "سیر فرهنگ و تعلیم و تربیت در اروپا" نام گرفته مشتمل بر عناوینی از این قبیل است: تعلیم و تربیت در یونان باستان؛ تعلیم و تربیت در روم قدیم؛ مدارس و علوم در قرون وسطی؛ رشد فرهنگ وعلوم تجربی در جریان نهضت اسلامی؛ احیای علوم قدیم؛ رنسانس و تجدید حیات علم و ادب؛ نهضت ادبی در اروپا.

راهنمایی به معنای اعم فکر جدیدی نیست و از زمانهای قدیم مردمی در اجتماع بوده اند که احتیاج به راهنمایی و هدایت داشته اند و در مقابل این عده رهبرانی نیز وجود داشته اند که در حل مسائل مختلف همنوعان خود را یاری می نموده اند ولی آنچه امروز در دنیای تعلیم و تربیت جدید راهنمایی نامیده میشود با مفهوم تاریخی این کلمه فرق فاحش دارد و در اثر تغییرات محیط و پیچیدگی شرایط زندگی اجتماعی بوجود آمده است. از اوائل قرن بیستم مفهوم جامعه تغییر قابل توجهی نموده است وگرچه اصولا اجتماع جمعی از مردم همزبان و هم سنت جامعه ای را تشکیل میدهد ولی از آنجا که رواج سنن و السنه در اثر آشنایی جوامع با همدیگر بسط و توسعه یافته است و از طرفی بعد مسافتها با پیدا شدن وسائل نقلیه سریع السیر رو به کاهش می رود به جرات می توان گفت که جوامع نه فقط از لحاظ جغرافیایی بلکه از لحاظ طرز فکر و جستجوی کمال مطلوب نیز روز به روز توسعه می یابد سنن و عادات قدیم در هم شکسته می شود و سنن جدید و انتظارات تازه تری در اجتماع بوجود می آید امروز بیش از هر زمانی از هر زن و مرد و کودکانتظار می رود که از تمام استعدادهای نهفته خویش برای بهبود وضع خود و همنوعانش استفاده نماید...

مولف در مقدمه کتاب می گوید: ... از چند سال پیش و مخصوصا پس از نخستین آزمایش تعلیم خواندن روزنه های امیدی پدیدار گردید و همچنین پس از تحقیقات دقیق معلوم شد زبان فارسی که از هنگامه های صرف و نحو و بندهای تنکیر و تعریف و مخمصه مذکر و مونث و خنثی و افسانه های سماع و شواذ و اشکالات طاقت فرسای املا برکنار و آزاد است تنها زبانی است که در آن میتوان رابطه میان لفظ و معنی را برقرار داشت. این رساله مختصر فقط راجع به الفبا که کلید فرهنگ است بحث می کند....

نویسنده کتاب درباره سبب نوشتن کتاب در مقدمه میگوید: "پس از مطالعه بدین فکر افتادم که افسانه خسرو و شیرین و فرهاد را با مراعات حوادث تاریخی و حذف حشو و زوائد بی اصل ممل غیر اخلاقی و نامناسب که قدر و قیمت واقعی آن را در انظار میکاهد بنگارد. پس از نوشتن انگلیسی این کتاب نیز در این فکر بودم که فارسی آنرا برای اطلاع دوستانی که بزبان انگلیسی آشنا نیستند بنگارد." کتاب شاه ایران و بانوی ارمن، بزرگترین سینماهای تاریخی و اخلاقی و ادبی ایرانی است که به قلم ذبیح بهروز نگاشته و در سال 1306 توسط مطبعه فاروس طهران منتشر شده است.