کتابخانه مجازی ادبیات

سرزمینی که اکنون بلوچستان نام دارد به اسم «مکا» مشهور بوده که یونانی‌ها آن را «گدروزیا» نامیدند.در زمان قدیم در سرزمین بلوچستان باتلاق بسیار وجود داشت و «اراینا» در زبان سانسکریت به معنی باتلاق است و برخی معتقدند از ترکیب این دو کلمه با کلمه «مکا» کلمه‌ای پدید آمد که به مرور زمان به «مکران» تبدیل شد. واژه بلوچستان نیز از زمانی اطلاق شد که بلوچ‌ها در آن سکونت کردند. بلوچ ها یكی از اقوام اصیل و شناحته شدة ایرانی هستند ، كه به زبان بلوچی ( كه از نزدیكترین خویشاوندان زبان فارسی است ) تكلم می كند و بیشترین جمعیت آنان در سه كشور ایران ، پاكستان و افغانستان بسر می برند .بیشترین جمعیت استان سیستان و بلوچستان را بلوچها تشكیل می دهند و بافت اجتماعی آن قبیله ای و طایفه ای است. همه اقوام ایرانی با توجه به اشتراكات فرهنگی دارای خصلت های اجتماعی مشابهی هستند . اما در عین حال بخاطر تأثیر پذیری از شرایط خاص محیطی و قومی خود تفاوتهایی نیز در خصلتها، باورها و آداب و رسوم آنها مشاهده می شود كه ویژگی های خاص هر قومی را تشكیل می‌دهد .

(از مجموعۀ 15 جلدی) کتاب حاضر، دربردارنده‌ی دفتر سوم از جلد چهارم مجله‌ی "فرهنگ ایران‌زمین" و مشتمل بر مقالات مختلفی است در حوزه‌ی تاریخ، زبان، اقتصاد، ادبیات، فرهنگ، دین و آثار و متون مختلف ایرانی که با عناوینی از این قبیل به چاپ رسیده است: گردآوری مکاتبات تاریخی ایران / دکتر هانس روبرت رویمر؛ مقدمه بر رساله بیان اعتقاد اهل سنت / محمد خوانساری؛ بیان اعتقاد اهل سنت (متن فارسی) / ابوحفض نسفی؛ فضل الله بن روزبهان خنجی/ محمدامین خنجی؛ گوهرنامه (متن فارسی) بکوشش منوچهر ستوده / محمد بن منصور.

از محمدعلی خان سدید السلطنه مینابی بندرعباسی (کبابی) (1251-1320) کتابی به نام "مغاص اللئالی و منار اللیالی" باقی مانده است که اکنون با نام "سرزمین‌های شمالی پیرامون خلیج فارس و دریای عمان" به چاپ رسیده است. کتاب مشتمل است بر مطالب متفرقه‌ای درخصوص آداب و رسوم، تجارت، کشتیرانی، وضع سیاسی و حکومتی، مسائل جغرافیایی و اوضاع اجتماعی، راه‌ها و خطوط ارتباطی سرزمین‌های خلیج فارس، مداخلات انگلستان و روسیه در خلیج فارس، تاثیرات انقلاب مشروطیت در خلیج فارس، شرح حوادث و وقایع اتفاقیه و ریشه‌شناسی علل و اسباب وقایع، نقل قطعاتی از شعرای آن نواحی، خودسری‌های شیخ خزعل درخوزستان، ارتباط بصره و خرمشهر، نرخ ارزاق و اجناس، مالیات‌ها و عوارض دولتی و بلدی در سواحل و جزایر خلیج فارس در دو سوی شمالی و جنوبی آن. مطالبی در باب نفت خوزستان، امتیاز دادرسی، امتیاز تلگراف و امثال آن بر ارزش تحقیق کتاب افزوده است. مولف که مردی دقیق و بصیر بوده و کتب و رسالات تحقیقی زیادی درباره‌ی خلیج فارس و دریای عمان و سرزمین‌های دو سوی این دو دریا نوشته است، خود شاهد و ناظر عینی وقایع و حوادث بوده و آن‌چه را از زبان دیگران شنیده یا از کتبی نقل کرده است، دقیق و مستند و نزدیک به واقع است و از بعد مطالعات اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی آن سرزمین در طول سده‌ی پیشین قابل اعتنا و اعتماد است.

در مقدمه کتاب ضبط نام دیه‌ها و آبادیهای لارستان آورده شده و با حروف لاتینی نیز برابریهای آن نشان داده شده است. در بخش اول مطالبی که به زبانهای مختلف و در کتابهای مختلف راجع‌به لارستان نوشته‌اند به فارسی نقل و به ترتیب تاریخ و زمان وقایع و حوادث مرتب شده است. و خوانندگان را به حوادث و سرگذشت‌های تاریخی این سرزمین آشنا می‌سازد و در بخش دیگر از رجال علمی لارستان که تا اوائل دوره قاجار در این سرزمین پا به عرصه وجود گذاشته و صاحب تالیف یا تصنیفی بوده و یا در راه دانش گامی برداشته‌اند سخن رفته است.