کتابخانه مجازی ادبیات

این کتاب خواننده با را یک سلسله تحولات مهم مذهبی و احیاناً اجتماعی که از زمان زرتشت تا فیام مازیار در ایران به وقوع پیوسته، آشنا می‌کند و تحولات مذکور را تا آنجا که ممکن است با چهره‌های واقعی خود به خواننده می‌نمایاند. در این کتاب مباحثی چون مذاهب ایرانی، آیین زرتشتی، مانی و مانویت، مزدک، اختلاف طبقاتی در ایران باستان و قیام‌های ایران طرح شده است.

برابر هزارسال است که مسلک و کیش مانی از ایران ریشه‌کن شده و نیز هزارسال است که دو کتاب مشهور عربی و فارسی «الفهرست ابن ندیم» و «مرزبان‌نامه» اسپهبد مرزبان که از ارکان مانویت است، در دست ایست و کسی را از ماهیت آن آگاهی نیست. ضرورت بررسی حوادث تاریخی ایجاب می‌کند که تحقیقی در این زمیه صورت گیرد. نویسنده سایه و رنگ مانویت را در تصوف می‌بیند و ظهور و بروز این دو کتاب که به اواخر قرن چهارم هجری مربوط است، برهانی بر صدق مدعاست. در این کتاب نکاتی در این‌باره طرح شده است.

کودکان افسانه‌ها می‌آورند درج در افسانه‌هاشان سر و پند هزل‌ها گویند در افسانه‌ها گنج‌ها جویند در ویرانه‌ها (مولوی، 1368: 155) در این جُستار خواننده نخست با کلیاتی درباره مانویت و اسطوره آفرینش در کیش مانی آشنا می‌شود. آن‌گاه نگارنده، با تعریف نوع ادبی تمثیل و داستان تمثیلی، اسطوره آفرینش مانویت را به مثابه داستانی تمثیلی در نظر می‌گیرد و بر نقش تمثیل، در جایگاه یکی از ابزار‌های فن بلاغت در آسان ‌فهم‌کردن اصول دینی، فلسفی و اخلاقی برای توده مردم، تأکید می‌کند. با این مقدمات، تمثیلی مانوی به زبان پارسی میانه بر اساس الگوی اسطوره آفرینش مانی بررسی و تحلیل می‌شود. این داستان با بیانی نمادین به اسارت نخستین انسان در زندانِ ماده اشاره دارد. بررسی حاضر به یاری مقایسه شخصیت‌ها و عناصر سازنده اسطوره آفرینش مانی با این داستان تمثیلی صورت می‌گیرد.