کتابخانه مجازی ادبیات

سرزمین کهنسال دلاوران ایران باختری از نظر جغرافیای تاریخی و تاریخ مرموز و ناشناخته است. اگر آنطور که در خارج از ایران محققانی چون هرتسفلد، دمرگان، مینورسکی، رالنسن، سر ارول استین برای بررسی گذشته های این سرزمین کوشیده اند فضلای کشور نیز توجهی ابراز می داشتند. اینک بسیاری از زوایای تاریک تاریخ چند هزارساله میهن ما روشن شده بد. نخستین کتابی که درباره لرستان به چاپ رسید مجموعه ای از غلامرضا خان والی و انیس المسافر نام داشت. کتاب مذکور در بوشهر به چاپ رسیده و مشتمل بر آگاهی هایی در مورد جانوران شکاری و فرمانروایان لر از حسین خان والی تا زمان مولف است، پس از آن باید از جغرافیای نظامی لرستان تالیف سپهبد رزم آرا نام برد که مشتمل بر جغرافیای مناطق با توجه به جنبه نظامی انها و ورود قوای دولتی به لرستان و سرکوبی عشایر این منطقه می باشد. آقایان بهمن کریمی و محمدعلی امام شوشتری نیز چند صفحه ای از کتابهای جغرافیای تاریخی غرب ایران و تاریخ جغرافیایی خوزستان را به لرستان اختصاص داده اند. با این حال تا به امروز کتابی که منحصر به تاریخ یا جغرافیای تاریخی این قسمت از ایران باختری باشد تالیف نشده است.

سرزمینی که اکنون بلوچستان نام دارد به اسم «مکا» مشهور بوده که یونانی‌ها آن را «گدروزیا» نامیدند.در زمان قدیم در سرزمین بلوچستان باتلاق بسیار وجود داشت و «اراینا» در زبان سانسکریت به معنی باتلاق است و برخی معتقدند از ترکیب این دو کلمه با کلمه «مکا» کلمه‌ای پدید آمد که به مرور زمان به «مکران» تبدیل شد. واژه بلوچستان نیز از زمانی اطلاق شد که بلوچ‌ها در آن سکونت کردند. بلوچ ها یكی از اقوام اصیل و شناحته شدة ایرانی هستند ، كه به زبان بلوچی ( كه از نزدیكترین خویشاوندان زبان فارسی است ) تكلم می كند و بیشترین جمعیت آنان در سه كشور ایران ، پاكستان و افغانستان بسر می برند .بیشترین جمعیت استان سیستان و بلوچستان را بلوچها تشكیل می دهند و بافت اجتماعی آن قبیله ای و طایفه ای است. همه اقوام ایرانی با توجه به اشتراكات فرهنگی دارای خصلت های اجتماعی مشابهی هستند . اما در عین حال بخاطر تأثیر پذیری از شرایط خاص محیطی و قومی خود تفاوتهایی نیز در خصلتها، باورها و آداب و رسوم آنها مشاهده می شود كه ویژگی های خاص هر قومی را تشكیل می‌دهد .

نویسنده در مورد کتاب جغرافیای تاریخی ولایت زاوه و چگونگی و چرایی نگارش آن اینگونه می‌نویسد: کتابی که اکنون پیش رو دارید اگرچه از لحاظ عنوان می‌تواند جغرافیای تاریخی زاوه خوانده شود اما انصاف این است که این کتاب نه تاریخ است و نه جغرافیا و نه جغرافیای تاریخی. یعنی در کل به هیچ کدام از این عنوانها وفادار نیست و از طرفی آمیخته‌ای است از این هرسه. کار من در باب ولایت زاوه این بوده است که به خواننده کمک کنم که بداند چه کسانی و در کجاها از زاوه نام برده‌اند، زوزن را چه کسی دیده است و چه کسی از آن یاد کرده است مسافرانی که از تربت حیدریه گذشته‌اند در فلان سال چه مطلبی درباره‌اش نوشته‌اند و رخ و محولات از کی در کتابهای مسالک و ممالک راه یافته‌اند.

شهر زیبای کاشمر با پس پشت نهادن بیش از بیست قرن حوادث روزگار، اکنون در شمار یکی از دست‌نخورده‌ترین شهرهای خراسان است به لحاظ ترکیب جمعیت و حفظ آداب و عادات و سیر و سنن. این کتاب درباره تاریخ این شهر است که در سه فصل سامان یافته است. در فصل اول بعد از واژه‌شناسی کاشمر و ترشیز، به تاریخ این شهر با استفاده از منابع و اسناد پرداخته شده است. فصل دوم اختصاص به بزرگان، دانشمندان و شاعران این دیار دارد. در این بخش شاعرانی چون اهلی ترشیزی، شهاب ترشیزی، ظهوری ترشیزی، عمیدالملک کندری و ... معرفی شده‌‌اند. بالاخره اینکه در فصل پایانی درباره آثار باستانی و دیدنی این دیار مطالبی بیان شده است.