هدف نویسنده از نوشتن کتاب حاضر پرداختن به همان مسائل و مطالبی است که در تاریخ ایران چندان به آنها توجه نشده است. منتها با بهره گیری از شیوه ای که حلاوت داستان را در خود داشته باشد و ظرافت و طنز را در عین حال هم حرمت قلم حفظ گردد و هم استفاده از بیان داستان گونه و ریزه کاری های طنز، راه را بر واقعیت موجود در تاریخ نبندد. بدین ترتیب خواجهها در واقع همدم و همراز سلاطین شده بودند و در روزگارانی که شاهان بیکفایت بر تخت تکیه میزدند، خواجهها به همراهی خواتین حرمسرا ابتکار عمل را به دست میگرفتند، گاه ماجراهایی میآفریدند، دستان خود را به خون بیگناهان میآغشتند و مرتکب جنایاتی میشدند که انجامش از عهده هرکسی بر نمیآید. در ایران از کلمه «خواجه» یا «خوجه» برای مردان اخته شده استفاده میشد. اخته سازی اغلب در سنین کودکی پسران انجام میشد. با ایجاد و گسترش حرمسرا در ایران، استفاده از مردان اخته شده (خواجه) برای خدمت به زنان حرمسرا اهمیت بیشتری یافت، و این وضعیت تا پایان دوره قاجار ادامه داشت. گرچه خواجگان بعضاً به پستهای مهمی نیز در دربار دست یافته و در تصمیمات شاه و وضعیت کشور اثر گذار بودهاند. همچنین از خواجگان گاه برای تربیت و نگهداری از ولیعهد نیز استفاده میشد.....
در این مجموعه، 423قطعه کوتاه خواندنی و حکایتهای تاریخی از ایران و مولداوی و سرزمینهای دیگر گردآمده است .این مطالب از کتابها، روزنامهها و مجلات استخراج شده و در پایان نیز به فهرست آنها اشاره شده است .برخی از عناوین این خواندنیها عبارتاند از :اخلاق و صفات شاه تهماسب، وجه تسمیه خدابنده، تاریخ جلوس نادرشاه، صدور اولین شناسنامه در این، معنی بورژوا، ارزش تابلوی نقاشی رامبراند در هلند، حافظ و امیر تیمور، اولین سازمان نامه رسانی در جهان، کوچکترین و بزرگترین قرآنها و نظایر آن.
خلاصهای از تاریخ ایران با شواهدی از کلام الله و بیانات رسول اکرم (ص) و گفتار حضرت علی (ع) که شامل قضایای تاریخی از دوران عیلام ، تاریخ آریان ها ، هخامنشیان ، کوروش و ... تا حمله اعراب به ایران ، انحطاط ساسانیان ، اسلام در ایران ، قیام ابومسلم و ده ها داستان تاریخی و حکایت است
تنظیم و ترتیب جنگها و منتخبات ادبی از قدیم زمان مطبوع اهل ذوق بوده است. در واقع دو تن از این کار برای صرف وقت سود میبرند؛ یکی آنکه سرگرم انتخاب است، سلیقه و شوق خود را در این کار صرف میکند و آنکه خواننده است هم سود وقت دارد و بیش از مؤلف سود وقت دارد؛ زیرا به جای خواندن صدها کتاب و رساله و دیوان، حاصل تجربه و ممارست یک عمر مؤلف را در اختیار دارد. نویسنده این کارنامه ادبی افزون بر این دو منظور، بسیاری از مسائل فنی ادب و هنر را در سرلوحه منتخبات هر فصل، مطمح نظر قرار داده و کتابی دلپذیر فراهم کرده که هم متعلمان را به کار آید و هم مترسلان را بلاغت افزاید. این کتاب که از قدیمیترین نمونه شاعر فارسی تا امروز را دربر گرفته است، میتواند در ادب فارسی نشانه مناسبی برای راهنمایی سرگردانان بیانتهای ادب فارسی باشد.
میزان سفرها و سفرنامه نویسی با تمدن هر جامعه ارتباط مستقیمی دارد به بیان دیگر رشد و توسعه فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی در میزان سیر و سفرها تأثیر مستقیم می گذارد. از زمان صفویه سیاحان خارجی به دلیل داشتن پیشینه فرهنگ و تمدن به ایران قدم نهادند و با انگیزه های مختلف سیاسی، اقتصادی، مذهبی و ... به سفر در شهرهای مختلف پرداختند. ایرانیان نیز از آن زمان (صفویه) به کشورهای غیر مسلمان به طور قابل توجهی سفر کردند. با زیاد شدن این نوع اثر ادبی (سفرنامه ها) بررسی آنها خالی از فایده نیست چرا که از دل حوادث و تاریخ برخاسته و کمتر دستخوش جانبداری و مصلحت اندیشی شده است. فواد فاروقی در این کتاب سعی کرده از مشهورترین و جامع ترین سفرنامه ها، برای بررسی و دسته بندی کلی آنها نهایت استفاده را کند. وی مطالب کتاب را در سه بخش مجزا تقسیم کرده: سفرنامه نویسان خارجی، سفرنامه نویسان ایرانی و سفرنامه های برگزیده. هر بخش نیز به فصل های متعددی تقسیم شده که طی آن به سفرنامه های تبلیغاتی، سفرنامه های پژوهشی، سفرنامه های داستانی و سفرنامه نویسی در سال های اخیر پرداخته شده است. مختصری از شرح حال نویسندگان و هدفشان از سفر و برداشت های جالب توجه آنها نیز در کتاب آورده شده است. نویسنده این اثر پژوهشی را در سال 1361ش به طبع رساند.