این کتاب که در یکی از موضوعات فرهنگ و تمدن ایران تألیف شده، اقدامی است به منظور آشنایی بیشتر مخاطب با حوزهای که کمترین تحقیق و پژوهش درباره آن صورت گرفته است. در این کتاب قسمت عمدهای از آداب و رسوم مردم ایران که به مراسم مذهبی مربوط است، با توجه به بافت مذهبی جامعه ایران، سوگواریهای مذهبی به عنوان یکی از مهمترین آداب و رسوم ایرانیان مطرح شده است. از اینرو در بخش اول به ریشههای سوگواری و کارکردهای آن در جامعه پرداخته شده و در بخش دوم سیر تکوینی سوگواری در ایران از گذشتههای دور تا امروز مورد بررسی قرار گرفته است. در بخشهای سوم و چهارم عناصر اصلی سوگواری و تأثیر آن بر هنر و ادبیات ایران بررسی شده و در بخش پنجم از انواع سوگواری و ساختار آن در ایران به تفصیل سخن به میان آمده است.
مطالعه و تحلیل علمی جلوههای گوناگون ادبیات عامه موجب درک شایستهتر ماهیت، عناصر سازنده درونی و عوامل تأثیرگذار در پردازش فرهنگ شفاهی میگردد. قصهگویی یکی از کهنترین اشکال ادبیات شفاهی است. در روزگاران کهن، قصهگوها تاریخ، سنت، مذهب، آداب، قهرمانیها و غرور قومی را از نسلی به نسل دیگر منتقل میکردند. اصولا قصه زمانی شکل میگیرد و عینیت مییابد که از زبان راوی نقل شود. قصهگو یا راوی خواه ناخواه خویشتنِ خویش را در قصه میبیند و برای جلب نظر شنونده یا خواننده، از ذوق و هنر خویش برای تبیین هرچه بیشتر قصه کمک میگیرد. این عوامل موجب ایجاد تغییراتی در ساختار و محتوای قصه میشود. پژوهش حاضر به نقش قصهگو در شکلگیری قصه میپردازد و در پی یافتن دلایلی است که سبب میشود قصهگو در روند قصه تغییراتی پدید آورد. نکتهای که توجه نگارنده را هنگام ضبط و گردآوری قصههای آمره طی دو دهه به خود جلب کرده، وجود روایات متعدد یا متفاوت از قصهای واحد بهسبب تعدد قصهگویان و تصرف آنان در قصه است.