کتابخانه مجازی ادبیات

مجموعه حاضر تحقیق و تدوینی است در زمینه "تاریخ‌نگاری "و "منابع تاریخی "عصر صفویه .ابتدای کتاب مبحثی اجمالی است درباره مقوله "تاریخ‌نگاری " که در آن به روند شکل‌گیری "تاریخ نگاری اسلامی عربی "و "تاریخ نگاری ایرانی"، خاصه ویژگی‌های تاریخ نگاری عصر صفویه اشاره شده است . آن‌گاه منابع تاریخی ایران در عصر صفویه طی قرون دهم و یازدهم و دهه‌های نخستین قرن دوازدهم هجری قمری در اشکال مختلف معرفی می‌شود که عبارت‌اند از :تاریخ عمومی، تاریخ محلی، تک نگاری، تراجم احوال و حسب حال‌نویسی، تذکره‌ها و حماسه‌های تاریخی و نوشته‌های اداری که بسیاری از آنها به چاپ رسیده و تعداد زیادی همچنان به صورت نسخه خطی نگهداری می‌شوند .در ادامه، شرحی از سفرنامه‌ها و آثار مختلف اروپاییان با این ترتیب، فراهم می‌آید : ایتالیایی‌ها ;پرتغالی‌ها و اسپانیولی‌ها ;انگلیسی‌ها ;هلندی‌ها ;آلمانی‌ها ; فرانسوی‌ها ;لهستانی‌ها ;ماموران و سیاحان روسی .سپس منابع مربوط به تاریخ ایران اواخر صفویه و دوران افاغنه، شامل منابع فارسی، ارمنی، گرجی و اروپایی معرفی و شرحی در باب عوامل انقراض صفویه ذکر می‌شود .منابع هندی، تورانی و ترکی نیز در بخش پایانی منابع و متون صفوی معرفی و بررسی شده است .در بخش دیگری از کتاب، کتاب شناسی توصیفی تحقیقات و نوشته‌های جدید درباره سلسله صفویه در دو قسمت فراهم آمده است1 : نوشته‌های اصلی شامل نوشته‌های فارسی و ترجمه، ماخذ خارجی، پایان نامه‌ها، مقالات فارسی و خارجی، 2 منابع فرعی مشتمل بر منابع فارسی و خارجی و منابع عمومی است .کتاب همچنین شامل این پیوست‌هاست :اجداد صفویان، نهضت صفویان، خلاصه اقدامات شاه اسماعیل، صفویه پژوهان خارجی، صفویه پژوهان داخلی، فهرست منابع، شجره‌نامه‌ها، عکس‌هایی از شاهان صفوی، نقشه‌هایی از قلمرو صفویان، فهرست اعلام و تکمله .

تا چندی پیش تاریخ ایران باستان مشتمل بر داستان‌ها و وقایعی می‌شد که قسمت اعظم آن به طور منظوم از طرف شاعر بزرگ ملی ایران فردوسی در کتاب شاهنامه نقل گردیده و در سایر کتب و تألیفات مورخین اسلامی نیز همان وقایع با مقداری کم و زیاد نگاشته شده بود. در جریان ارتباطی که نسل‌های کشور در سده گذشته با کشورهای اروپایی پیدا کردند، مطالعه آثار مورخین یونانی درباره ایرانیان باستان موجب ایجاد تحولی در تاریخ ایران شد و اختلافی که در اسامی و مطالب مندرج در کتب مورخین یونانی با روایات ملی باستانی ایران به چشم می‌خورد، سبب گردید داستان‌های باستانی ایران را افسانه پنداشته به کناری نهند و به نوشته‌های مورخین یونانی روی آورند. در این کتاب تاریخ باستانی ایران تا خاتمه شاهنشاهی داریوش سوم با تطبیق منابع یونانی بررسی شده است.