کتابخانه مجازی ادبیات

تألیف محمدحسن سمسار، به زبان فارسى درباره جغرافياى تاريخى بندرى نزدیک بندر طاهرى در سواحل خليج فارس مى‌باشد. سيراف از جمله شهرهایى است كه در گذشته شهرت داشته و در سده‌هاى نخستين اسلامى همواره مورد توجه جغرافيانويسان بوده است. اين كتاب ما را در شناخت بهتر و بيشتر اين بندر كهن سال ايران توانا مى‌كند. در اين كتاب نویسنده كوشيده به بررسى جنبه‌هاى تازه اى از زندگى سيراف و سيرافيان بپردازد كه در گذشته كمتر به آن توجه شده است. در اين پژوهش بيشتر به اوضاع اجتماعى، مذهب، دريانوردى سيرافيان و سرانجام علل و چگونگى سقوط و ويرانى بندر سيراف توجه شده است. كتاب؛ شامل سرآغاز، ديباچه، فهرست مطالب، پيشگفتار، سيزده فصل و بخش فهرست‌ها مى‌باشد. كتاب به صورت تحقيقى و جمع‌آورى مطالب درباره بندر سيراف مى‌باشد كه از كتب جغرافيا و تاريخ استخراج شده است. كتاب؛ شامل سرآغاز، ديباچه، فهرست مطالب، پيشگفتار، سيزده فصل و بخش فهرست‌ها مى‌باشد. كتاب به صورت تحقيقى و جمع‌آورى مطالب درباره بندر سيراف مى‌باشد كه از كتب جغرافيا و تاريخ استخراج شده است...

باستانشناسی ایران وظائف خطیر بس فراوان و گوناگون برعهده دارد که طبعا در حال حاضر تنها قسمت بسیار مختصری از ضروری ترین و مقدمترین آنها را انجام میدهد و با توجه به آنچه در ظرف سالهای گذشته در مورد این عامل مهم تاریخ و فرهنگ واقعی ایران که یکی از ارکان قومیت و ملیت مردم این مرز و بوم بشمار می‌رود معمول گردیده است می‌توان امیدوار بود که شیفتگان خدمت در راه این هدف تابناک در آینده بیشتر بتوانند در رشته های مختلف آن به مقصود خود نائل آیند و گامهای بلندتر بردارند. چون در مجلد حاضر قسمتی از ثمره مطالعات و زحمات همکاران باستانشناسی بنظر دوستداران این رشته خدمت فرهنگی می‌رسد نگارنده مناسب دید در آخرین فصل آن به نمونه هایی از تلاشها و مجاهدتهایی که در گذشته و حال در راه خدمت به آثار تاریخی به عمل آمده و می‌آید اشاره نماید و ضمنا شمه‌ای از آنچه نیل به انجام آنها در آینده مورد آرزوی علاقمندان واقعی به آثار ملی و همچنین کارکنان باستان شناسی ایرانست مذکور دارد...

در قرون نهم و دهم میلادی (قرن 3و4 هجری) شهر سیراف واقع در کرانه شرقی خلیج فارس بندر و ناحیه تجارتی مهمی در مسیر شبکه بازرگانی دریایی به شمار می‌آمد که کالاهای تجارتی از هند، چین و آسیای جنوب شرقی از آنجا به مقصد بازارهای خاورمیانه فرستاده می‌شد. در سال 1966 موسسه انگلیسی مطالعات ایرانی با مشارکت اداره باستان‌شناسی و همراه با پشتیبانی و کمکهای ارزنده‌ای از طرف موزه بریتانیا، فرهنگستان بریتانیا، بنیاد گلبنگیان موزه پادشاهی اونتاریو و چند موسسه دیگر کاوشهای سیراف را آغاز نمود و در ماه نوامبر 1970 (آبان 1349) پنجمین موسم کاوشهای آنجا صورت پذیرفت. مقاله حاضر ترجمه‌ایست از مجله باستان‌شناسی اسلامی که در جلد 24 شماره 3 ژوئن 1971 لندن منتشر شده است.

"قدیمی‌ترین نشانه‌های سکونت بشری در تپه یحیی که روی خاک‌ بکر وجود دارد تعدادی خانه‌های کوچک خشتی است که آثار باقی‌ مانده آنها در پنج لایه رویهم قرار گرفته است آزمایش کربن 14 ثابت کرد که قدیمی‌ترین این آثار مربوط به نیمه هزاره پنجم پیش‌ از میلاد است و بناهای آن دوره کهن بصورت محوطه‌های کوچک‌ چهارگوشی بود و اندازه هر ضلع آن به حدود پنج فوت (یک متر و نیم) می رسد. اشیائی که از سنگ صابون ساخته شده بصورت مهره‌های ساده‌ تا ساغرهای جالب بوده و جملگی شباهت بسیار به اشیاء مشابهی‌ دارد که در دورترین مراکز تمدن دوران مفرغ همچون موهنجودارو، مرکز تمدن هاراپا در دره سند و همچنین در ماری واقع در بین النهرین‌ مشاهده گردیده است. تصور می رود بازرگانی بین دره بینن النهرین که از حیث مواد اولیه فقیر بوده با مردم ناحیه تپه یحیی موجبات فراهم شدن پایگاه‌ اقتصادی و بازرگانی را برای بسط مدنیت در هزاره چهارم موجب‌ گشته باشد و احتمالا در تپه یحیی یک حوزه فرهنگی عیلامی بوجود آمده و بازرگانی این منطقه با نواحی شرقی انگیزه‌هائی را فراهم‌ آورده که منجر به ظهور تمدن هاراپا در خلال هزاره سوم پیش از میلاد شده است. کشف‌ خطوط پروتو عیلامی در تپه یحیی که در پانصد مایلی شرق این مناطق قرار دارد نمودار وجود روابط بازرگانی بین‌ این ناحیه،با شهرهای بین النهرین میباشد که منجر به ظهور شهرهائی در این قسمت از ایران در هزاره چهارم‌ پیش از میلاد و همچنین بعدها باعث گسترش تمدنهای شهری در دره سند گردید."