کتابخانه مجازی ادبیات

چنانچه از متن کتاب گلستان سعدی در باب سوم- در فضیلت قناعت- بر می آید این شاعر و سخنسرای بزرگ علاوه بر سفرهای بسیار که یک دوره طولانی سی ساله را در برمی گیرد سفری نیز به جزیره کیش داشته است اما زمان وقوع و علت این سفر و محل دقیق توقف او در جزیره از گزارس گلستان مستفاد نمی شود. در این کتاب با شواهد و مدارک تاریخی، زمان سفر او به کیش مشخص شده است. چنان که می دانیم جزیره کیش در زمان اتابکان فارس در قلمرو این خاندان بوده و از امنیت و رونق بسیار برخوردار گردیده بود و سعدی به اتکای همین امن و آسایش که در آن عصر در فارس و بنادر حاکم بوده با خیالی راحت و آرام به جزیره کیش سفر کرده است...

دکتر برات زنجانی در توضیح موضوع کتاب کشف الابیات بوستان و گلستان سعدی می گوید: شهرت بوستان و گلستان سعدی از نیمه دوم قرن هفتم یعنی اندکی بعد از تالیف آنها شروع شده و در امتداد زمان به درازای قرنها و اعصار کشیده شده است. هر چند اغلب بیتهای بوستان پاره ای از روح بلند سعدی و هر کدام مستقلا دارای معنی و مفهوم بایسته و شایسته است اما برای درک مسیر فکری شاعر گاهی دانستن رابطه و بستگیهای بیتی با بیتهای دیگر و یافتن جای آن لازم می گردد و به همین منظور برای مثنویها "کشف الابیات" ساخته اند و کمترین فایده این کار نشان دادن این است که بیت منسوب به شاعر در کتاب او آمده و یا نیامده است. در تنظیم کشف الابیات بوستان سعی کردم و روشی پیش آوردم که در تمام چاپهای بوستان بتوان از این بیت یاب استفاده کرد....

اهمیت رساله حاضر یکی از جهت احتوای آن بر مطالب تاریخی و جغرافیایی و ادبی است. مولف این رساله شمس الدین احمدبن سلیمان بن کمال پاشا معروف بابن کمال پاشا یا کمال پاشازاده که معاصرینش او را مفتی الثقلین لقب داده اند، از بزرگان لغویون و فقها و ادبا و یکی از علمای بسیار معروف حنفی زمانه و شعرای نامی عثمانی بوده و بیش از سیصد کتاب نوشته است. کمال پاشازاده یکی از دوستداران زبان فارسی بود. چون این زبان در دربار پادشاهان آل عثمان رواج بسیار داشت و زبان دانشمندان آن سرزمین بود، چنانکه بزرگان پادشاهان این خاندان، مخصوصا سلطان سلیم نخست، باین زبان شعر هم گفته اند. وی در زمان سلطنت همین سلطان به تقلید گلستان سعدی کتاب نگارستان را نوشت، و فرهنگی بنام دقایق الحقایق در مشکلات زبان فارسی فراهم آورد، و رساله ای در تعریب کلمات فارسی و رساله حاضر را که درباره برتری این زبان کهنسال بر همه زبانها بجز عربی می باشد، تالیف کرده است.

اهمیت این رساله یکی از جهت احتوای آن بر مطالب تاریخی و جغرافیایی است. دیگر اینکه مؤلف از دانشمندان مشهور حنفی ترکیه بود و از جمله بزرگان دوره سلطنت سلطان سلیم اول به شمار می‌رفت. مؤلف این رساله شمس‌الدین احمد بن سلیمان بن کمال پاشا معروف به ابن کمال پاشا یا کمال پاشازاده که معاصرینش او را مفتی الثقلین لقب داده‌اند، از بزرگان لغویین و فقها و ادبا و یکی از علمای بسیار معروف حنفی زمانه و شعرای نامی عثمانی بوده و بیش از سیصد کتاب داشته است.