در این کتاب، پژوهنده ذیل مباحثی از ایالت بزرگی در مشرق ایران سخن میگوید که در عهد باستان پس از حمله مقدونیان و مرگ اسکندر تحت فرمانروایی یونانیان به شاهنشین مستقلی بدل میشود .این ایالت موسوم به "باختر" بوده که پژوهنده در این کتاب چهار دوره تاریخی برای آن قائل شده است .عناوین مباحث کتاب از این قرار است ."فرهنگ پیش تاریخی باختر"، "درآمدی بر باختر"، "نخستین چشمانداز تاریخ باختر"، "باختر یونانی"، "یورشگران بادیهنشین و فتح باختر"، "در باب تاریخ فرهنگ کوشان"، "کوشان و کوشانیان بزرگ"، "سرخ کتل، کتیبه بزرگ کانیشکا" و "جانشینان کانیشکا".
سرزمین کهنسال دلاوران ایران باختری از نظر جغرافیای تاریخی و تاریخ مرموز و ناشناخته است. اگر آنطور که در خارج از ایران محققانی چون هرتسفلد، دمرگان، مینورسکی، رالنسن، سر ارول استین برای بررسی گذشته های این سرزمین کوشیده اند فضلای کشور نیز توجهی ابراز می داشتند. اینک بسیاری از زوایای تاریک تاریخ چند هزارساله میهن ما روشن شده بد. نخستین کتابی که درباره لرستان به چاپ رسید مجموعه ای از غلامرضا خان والی و انیس المسافر نام داشت. کتاب مذکور در بوشهر به چاپ رسیده و مشتمل بر آگاهی هایی در مورد جانوران شکاری و فرمانروایان لر از حسین خان والی تا زمان مولف است، پس از آن باید از جغرافیای نظامی لرستان تالیف سپهبد رزم آرا نام برد که مشتمل بر جغرافیای مناطق با توجه به جنبه نظامی انها و ورود قوای دولتی به لرستان و سرکوبی عشایر این منطقه می باشد. آقایان بهمن کریمی و محمدعلی امام شوشتری نیز چند صفحه ای از کتابهای جغرافیای تاریخی غرب ایران و تاریخ جغرافیایی خوزستان را به لرستان اختصاص داده اند. با این حال تا به امروز کتابی که منحصر به تاریخ یا جغرافیای تاریخی این قسمت از ایران باختری باشد تالیف نشده است.
موسسه امیدوار است با انتشار این مجموعه در نهایت بتواند در ارج نهادن به سند و اشاعه فرهنگ مستندگویی در تاریخ تلاشی درخور نموده و در این راه بخشی از سوالات و خواسته های وسیع ملتی بزرگ را پاسخ دهد و به همراه سایر فعالیتهای تحقیقاتی و انتشاراتی مصمم است به منظور نشر آثار فرهنگی و تاریخی با بهره جویی از مجموعه اسناد و مدارک خود دست به انتشار سلسله کتابهایی با عنوان تاریخ معاصر ایران بزند و در این راه به توکل الهی و یارای استادان و محققان و اهل علم امید بسته است.
در نزد مورخ و و باستانشناس تمدن به جوامع شهری دارای کتابت اطلاق می شود. این چنین جوامعی نخست بار در دنیای قدیم در بین النهرین مصر جلگه هند و چین و در دنیای چدید در مکزیک یوکاتان و پرو پدید آمدند در اینجا گلین دانیل مسئله خواستگاهای این نخستین تمدنها را در پرتو دانش امروزی باستانشناسی بررسی می کند. او متذکر می شود که تنها باستانشناسی را باید به عنوان راهگشای این مشکل پیشنهاد کرد زیرا که بقایای پزراشهای مکتوب تنها به پنج هزار سال پیش بر می گردد. آیا هفت تمدن مذکور به نحوی با یکدیدگر پیوند داشته اند آیا کلیه آنها از مرکزی مانند سومر یا مصر به همان گونه که بسیاری مورد بحث قرار داده اند برخواسته اند.و آیا روندی که به پیدایش تمدن انجامیده یک بار و تنها همان یک بار در تاریخ بشری رویده است
این کتاب بر اساس هشت سخنرانی نویسنده که در دانشگاه ایستانگلیا واقع در ناریچ در ترم «میکائیلمس» ایراد شده و سپس عیناً در دانشگاه کمبریج تکرار گردیده، تنظیم شده است. در این سلسله گفتارها نویسنده میخواهد با استفاده از وجهه و محبوبیت باستانشناسی، توجه مردمانی را که به گذشته بشری علاقمندند، به این مسئله اساسی جلب کند: باستانشناسی چه پرتوی میتواند بر خاستگاههای تمدن بیفکند؟ در واقع هدف این گفتارها، بررسی و توضیح گوناگونیهای افراد و نقش آنان در نخستین تمدنهای هفتگانه بشری است. به عبارتی دیگر مضمون این کتاب صرفاً نحوه پیشرفت این تمدنها نیست، بلکه آن پرتوی است که باستانشناسی به خاستگاهها و مناسبات آنها و بر روند کلی جامعه چندشهری میاندازد.