کتاب حاضر یکی از دغدغههای فکری توشیهیکو ایزوتسو، فیلسوف معاصر ژاپنی، را آشکار میسازد. وی افزون بر مطالعات فلسفی و زبانشناختی به جنبههای معرفتی و فلسفی ادیان نیز توجه کرده است که نمونه عملی آن کتاب به سوی فلسفه ذن بودیسم است. وی بر این باور است که ذن بودیسم دارای آموزههای عمیق فلسفی است و مواجهه خاص خود با جهان واقع را دارا میباشد. برخی از مباحث کتاب حاضر عبارتست از: آگاهی و فراآگاهی، نظریه آگاهی در ذن و هستیشناسی معنا در آیین بودا. ایزوتسو که نامش برای خوانندگان فارسی زبان شناخته شده است، سالیانی را به تدریس و تحقیق در ایران گذراند و اندیشههای فیلسوفان ایرانی به ویژه حاج ملاهادی سبزواری را به زبان انگلیسی برای غیر ایرانیان معرفی کرد. همچنین آثاری در جهت معرفی اندیشههای عین القضات همدانی، ابن عربی و میرداماد منتشر ساخته است. برخی از مباحث کتاب عبارتست از: ذن و دشواری انسان، آگاهی و فراآگاهی، ساختار "من" تجربی، تصویر ذن از انسان، معناداری و بیمعنایی، هستیشناسی معنا در ماهایانه، دشواری مقولهبندی معنایی، زبان و مقولهبندی، نقاشی و خوشنویسی در خاور دور، تجربه ساتوری، جهان رنگین و بیرنگ، و هنر سیاه و سپید
تفرج صنع مجموعۀ برخی مقالات و گفتوگوهای مطبوعاتی عبدالکریم سروش در موضوعات علم اخلاق، فلسفۀ علم و تکنولوژی و علوم انسانی است. هفتهها و ماههایی که این مصاحبهها انجام میشد و تحریر مییافت، ایامی پر التهاب بود و نام علوم انسانی در مخاطب ناآشنا نفرت و وحشت را با هم بر میانگیخت؛ نفرت از علومی که به صورت علم مینمایند و به واقع علم نیستند و وحشت از دانشهایی که جمعی شعبدهباز برای بندنهادن بر پای مستضعفان و ربودن سرمایۀ ایمان آنان پرداخته و برساختهاند و به امتهای ستمکشیده به تزویر و فریب فروختهاند. غوغای سختی در معاندت و معاضدت این علوم برآورده بودند و از دو طرف کشمکش عنیفی میرفت.
نوشتار حاضر با مباحثی در باب اسمشناسی تاریخی آغاز شده و به دنبال آن با استناد به آثار دینی، اساطیری و فلسفی از دورههای مختلف تاریخی سخن به میان آمده است .در بخش دوم نیز درباره تجلی فرهنگ در دورههای اساطیری ماقبل یونان، دوره یونانی، قرون وسطی، دوره اسلامی و دوره جدید توضیح داده شده است .