فإن الکتاب هو دیوان القرن الحادی عشر الهجری من سلسلة دواوین الموسوعة دائرة المعارف الحسینیة. و یستکمل فیها المؤلف عرض الشعر الذی قیل فی الامام الحسین (ع) و اهل بیته و انصاره مع اشارة وافیة عن واقع الشعر الحسینی فی هذا القرن.
ترجمه دعای کمیل در سیاق نثر-دررشته نظم از نصیرالدین امیرصادقی در سال 1373 انجام شده است.
معارف نهجالبلاغه در شعر شاعران تألیف محمد دشتى در این مجموعه به تأثیر معارف نهجالبلاغه و پند و اندرزهای امام علی(ع) در ادبیات فارسی، به ویژه ادبیات منظوم پرداخته شده است. مؤلف با بررسی اشعار شاعران بلند آوازه ای چون فردوسی، مولوی، حافظ، سعدی، سنایی، عطار، ناصر خسرو، بسطامی، فیض کاشانی، اقبال لاهوری، دهخدا و امام خمینی(ره)، اثرپذیری این سخن سرایان را از کلمات گهربار امیر مؤمنان(ع) در دو بخش قالبی و مضمونی تشریح کرده است. وی ابتدا به فرازی از سخنان امیر مؤمنان(ع) در نهجالبلاغه اشاره میکند و سپس، ابیاتی از سخن سرایان ادب فارسی را ذکر نموده و نشان میدهد که چگونه این ناموران شعر پارسی، در قالب اشاره، اقتباس، استعاره، تضمین، ترجمه و تلمیح از قالب و محتوای معارف نهجالبلاغه سیراب شدهاند و غنای شعر خود را دو چندان کردهاند. نویسنده، در پایان به فهرست موضوعی مدخلهایی پرداخته که شاعران یاد شده از کلمات علی(ع) اقتباس کردهاند و نشانی خطبهها، نامهها و کلمات قصار را نیز، در کنار آن ذکر کرده است. این مدخلها که افزون بر صدها موضوع میشود، در باره مسائل اعتقادی، اخلاقی، سیاسی، پند و اندرز، دنیا و آخرت، فضایل و مناقب اهل بیت(ع)، بعثت پیامبر، آموزش و پرورش، تواضع و فروتنی، دستگیری از تهیدستان عبرت از روزگار و مقام و منزلت علی(ع) است
فی هذا الجزء من اجزاء دائرة المعارف الحسینیة، یواصل المؤلف فی عرض احوال المسلمین فی الدول العربیة والاسلامیة، و أحوالهم و تاریخهم فی الدول الاوروبیة، والامریکیتین الشمالیة والجنوبیة، والدول الفریقیة، یتناول فی هذا الجزء المسلمین فی الامارات العربیة المتحدة، وارتیریا، و اسبانیا، واسترالیا، واستونیا، و .... عارضا لأحوالهم و تاریخهم، و مؤسساتهم و نشاطاتهم، و أدوارهم الایجابیة فی بناء و اعمار تلک الدول، و مساهماتهم الحضاریة فی تطورها.
قد أورد سماحة المؤلف فی هذا الجزء الاشعار التی نظمت فی الحسین و نهضته المبارکة فی القرن الرابع الهجری الی القرن التاسع الهجری مع ایراد البحور التی نظم علیها الشعراء، و عدد القصائد الواردة فی هذا الجزء، والسبب فی ندرتها، و عدد الشعراء الذین ذکروا الامام الحسین (ع) فی اشعارهم و علی رأسهم سعدی الشیرازی و حافظ الشیرازی و جلال الدین المولوی.