مجموعه حاضر مشتمل است بر، ترجمه پنج مقاله مستقل از نویسندگان و محققان اروپایی که در باره جنوب ایران به نگارش درآوردهاند .عناوین مطالب و مقالات این مجموعه عبارتاند از1 : میرمهنا و هلندیها: نمونههایی از راهزنی دریایی در خلیج فارس اثر جان پری 2 . سفرنامه بوشهر از جیمز بیلی فریزر 3 . سفرنامه جنوب ایران به قلم سرهنگ لوئیس پلی. 4 گذری به شهر دریاها، اثر برادلی برت 5 . سیاست انگلستان در خلیج فارس از ملکم یاپ 6 . کارنامه فرهنگی حاج رجب مصلحیان، بازرگان، فرهنگ دوست و بانی چاپ کتاب حاضر همراه با تصاویری از او و آثار خیریه و نامههای تقدیرآمیز به ایشان.
تاریخ بشر آئینه یک سلسله مبارزه هایی است که بین طبقات مردم برقرار است و این مبارزه ها تا غلبه حق بر باطل ادامه خواهد داشت. مبارزه طبقاتی مظهر و نمایش واقعی حوادث تاریخی است که سر ترقی و تکامل هم در آن نهانست. نبرد دائمی خوبی و بدی، قدرت و حق، فقر و غنا، سرمایه و کار، تقدم و تجدد، ارتجاع و آزادی، فداکاری و خودپرستی، ظلم و عدالت و بالاخره مبارزه نور و ظلمت و یا یزدان و اهریمن است که حوادث و وقایع تاریخی را بوجود آورده است و بدون این نبرد زندگی هدف واقعی ندارد. تصدیق حالت حاضره و تسلیم در برابر سلطه و قدرت زندگی را همان اندازه فاقد روح و معنی خواهد ساخت که کسی وارد جنگ تن به تن بشود بدون اینکه کینه ای در دل داشته باشد و یا تن به زناشویی دهد درحالیکه فاقد عشق و محبت نسبت به همسر خود باشد. یکی از مظاهر حساس و جلوه های مشخص مبارزه های طبقاتی مبارزه ایست که در طول تاریخ بردگان با اربابان نموده اند و پرده های دلگداز و در عین حال لذت بخشی در صحنه اجتماع به وجود آورده اند. بردگی دوره مشخصی در تاریخ اجتماعی هریک از ملت ها گذرانده و خود یکی از دوره های فعالیت اقتصادی بشر است. تمام ملت ها "دوران اقتصاد بردگی" و یا دوره مبارزه بر علیه بردگی را در زمان واحدی نگذرانده اند و در تمام ملت ها هم بردگی حالت مشخص اقتصادی نبوده بلکه بطوری که در این مقاله ها دیده خواهد شد رژیم اقتصادی بردگی در بعضی از کشورها مانند یونان و روم با ظهور فئودالیسم از بین رفته و در پاره از ممالک دیگر مانند آمریکا و روسیه تا یک قرن پیش وجود داشته و در پاره کشورها مانند ایران از بردگان در فعالیت خاص اقتصادی یعنی تولید استفاده نمی کردند.
هاشم اعتماد سرابی نویسنده کتاب، در مورد موضوع کتاب می گوید: این نوشته ها یک قسمت از مقالاتی است که در این چند ساله در روزنامه خراسان چاپ شده است، چیزهایی که پیرامون مسائل مختلف نوشته ام. که البته مثل نماز آن مردک گلستان چیزی نبوده که به کار آید. از سستی و نقص اما چرا باز به شکل کتابی در می آید منکه هنوز از رنج شرم "اسائه ادب" فارغ نیامده ام، واقعه ایست مشکلم... احساسی است و امیدی گنگ و خام و اگر با این همه، کمک کوچکی به درک درست شده باشد خود را ماجور یافته ام.
مجموعه حاضر مشتمل است بر، ترجمه پنج مقاله مستقل از نویسندگان و محققان اروپایی که در باره جنوب ایران به نگارش درآوردهاند .عناوین مطالب و مقالات این مجموعه عبارتاند از1 : میرمهنا و هلندیها :نمونههایی از راهزنی دریایی در خلیج فارس اثر ((جان پری))2 . سفرنامه بوشهر از ((جیمز بیلی فریزر))3 . سفرنامه جنوب ایران به قلم ((سرهنگ لوئیس پلی)). 4 گذری به شهر دریاها، اثر ((برادلی برت))5 . سیاست انگلستان در خلیج فارس از ((ملکم یاپ))6 . کارنامه فرهنگی حاج رجب مصلحیان، بازرگان، فرهنگ دوست و بانی چاپ کتاب حاضر همراه با تصاویری از او و آثار خیریه و نامههای تقدیرآمیز به ایشان.
سر پرسی کاکس در ایران و بهویژه میان علاقمندان به تاریخ معاصر ایران نامی آشناست و هرگاه از قرارداد پرآوازه 1919 میلادی سخن به میان میآید، نام او وثوقالدوله هم به ذهن متبادر میگردد. این کتاب ترجمه بخشهایی از کتاب «مأموریت سر پرسی کاکس در حوزه خلیج فارس و ایران» نوشته فیلیپ گریوز است که حاوی اطلاعاتی بکر و ارزشمند است و مترجم تنها فصلهای مربوط به حضور کاکس در خلیج فارس و ایران را برای ترجمه برگزیده است. ماده خام فیلیپ گریوز برای تألیف این کتاب گزارشهای سالانهای است که کاکس برای مقامات مافوق خود به وایت هال و سیملای هند ارسال میکرده است.