مرتضی کیوان در سال 1300 به دنیا آمد و بر نسلی از شاعران و نویسندگان برخاسته از دهه 1320 اثر جدی نهاد و در 23 مهرماه 1333 به خاطرهها پیوست. این کتاب در سه بخش تنظیم شده است: بنبست، نامههایی از مرتضی کیوان، ضمیمهها. «بنبست» بازسازی چهره مرتضی کیوان است و بنیان آن بر اساس یادماندههایی از روزگار دوستی او و نویسنده و حدس و گمانهای نویسنده درباره زندگی مرتضی کیوان است.
نوشتار حاضر شامل یادداشتهایی است دربارهی مرتضی کیوان یکی از اعضای حزب توده که به انضمام نامههای وی به "هم. ف. فرزانه" به چاپ رسیده است. گفتنی است وی بین سالهای "33 - 1300 ش" زیست. دورهی زندگی او در مرحلهی گذار از سنت به مدرنیته که از لحاظ ساختار حکومتی با تغییر نظام سلطنت از قاجاریه به پهلوی، تغییر ساختار حقوقی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی همراه است. نیز تحول ادبیات در دورهی حیات مرتضی کیوان با رویگردانی از ساختی کلاسیک به ساختی نوین در شعر و داستان روبهرو بوده است. او در سن شانزدهسالگی با تشکیلات حزب توده آشنا میشود و در سال 1324 رسما به عضویت این سازمان در میآید و سرانجام در 27 مهرماه 1332 اعدام میشود.
در این کتاب کوشیده شده تا درباره نکاتی درباره حافظ و شعر او بررسی صورت گیرد؛ از قبیل: بیان روند زندگانی حافظ برگرفته از متون و منابع معتبر علمی و تاریخی با استفاده از اشعار شاعران نوپرداز معاصر؛ نگاهی به ابعاد و زوایای شخصیت حافظ؛ چرایی تفأل به حافظ و چگونگی تفألزدن؛ تدوین فصلی با نام فرهنگ واژگان اشعار حافظ با بیش از دوهزار واژه؛ فراهم کردن فرهنگ اشارات و تعبیرات عرفانی اشعار حافظ با بالغ بر پانصد واژه.