کتابخانه مجازی ادبیات

حتی اکنون هم پس از گذشت هزاره‌ای، در آثار برجای‌مانده فارابی که نگریسته می‌شود، پژوهنده‌ای خستگی‌ناپذیر در علوم و فنون مختلف روزگار خویش دیده می‌شود؛ او از موسیقی و پزشکی گرفته تا حکمت الهی و فلسفه افلاطونی و ارسطویی و اسکندرانی را درمی‌نوردد؛ اندیشه فارابی و نوع شناخت او از میراث پیشنیانش در سطح کاملاً متفاوتی احساس می‌شود. این کتاب دربرگیرنده نوشتارهایی درباره فلسفه سیاسی فارابی است. عناوین برخی از نوشتارها بدین ترتیب است: فارابی، سیاست ارسطو و پولس فارسی/ مریم اردستانی، محدودیت‌های تاریخی آرمانشاهر فارابی/ شرف‌الدین خراسانی، اندیشه کشورداری نزد فارابی/ محمدتقی دانش‌پژوه، پیش‌زمینه اسماعیلی فلسفه سیاسی فارابی/ هانس دایبر، مسئله تعلیم فلسفه به اهل مدینه در نظر فارابی/ هانس دایبر، فارابی و تلخیص نوامیس افلاطون/ محمدحسین ساکت، تقابل افلاطون و ارسطو در اندیشه سیاسی فارابی/ حمید عنایت، اشاره‌ای به تأثیر فارابی در دیگران/ مهدی محقق و ... .

پرسش اساسی‌ای که در سرتاسر این کتاب طرح شده، این است که فارابی در تاریخ فلسفه چه مقامی دارد و مقصود حقیقی او که اصرار داشته آن را از ناال مخفی بدارد چیست؟ جواب این پرسش هرچه باشد، مؤلف به هیچ‌وجه نکوشیده تا فیلسوف اسلامی را مقلد صرف افلاطون و ارسطو و افلوطین جلوه دهد و نیز نخواسته است آراء او را چنان توجیه کند که گویی تفکر فلسفی با او تمام می شود و همه باید از رأی و نظر او متابعت کنند؛ زیرا این دو نحوه تلقی، نسبت ما را با گذشته قطع می‌کند و مستلزم قول به تعطیل فکر است.

کتاب فرهنگ، خرد و آزادی نوشته دکتر رضا داوری اردکانی به ارتباط متقابل آزادی و خرد و فرهنگ که سه جوهر مستقل از یکدیگر نیستند و بلکه سه وضع اساسی در سیر تحقق جهان بشری‌اند می‌پردازند. فرهنگ، خرد و آزادی سه مفهوم جدا از یکدیگر نیستند، این‌ها در وجود و زمان باهم‌اند اما در مقام تعیین با اینکه از هم جدا می‌شوند به یکدیگر بستگی دارند و این بستگی چنان است که اگر یکی از آن‌ها نباشد دو دیگر هم نیستند یا لااقل فهم معنی هیچ یک از آن‌ها بدون در نظر آوردن دو معنای دیگر تمام نمی‌شود. این‌ها با هم چه نسبت دارند؟ چنان‌که اشاره شد فرهنگ و خرد و آزادی امور ثابتی نیستند که از ابتدا وجود داشته و به همان صورت دوام پیدا کرده باشند. در این کتاب سعی شده است ارتباط متقابل این این سه مفهوم بررسی شود و در ادامه ضرورت وجود هر یک برای بقای دیگر مفاهیم مورد پژوهش قرار بگیرد. این کتاب برای پژوهشگران حوزه فلسفه و فلسفه اخلاق مناسب است زیرا کمک می‌کند به شکل چند جانبه مهم‌ترین مفاهیم انسانی و فلسفی را بررسی کنند.

این کتاب ترجمه چهار نامه آلبر کامو به یک دوست ظاهرا فرضی نازی است که مقاله ای درباره آثار و آراء و ارزش فکر و هنر نویسنده به آن منضم شده است. این کتاب با نام مقاومت، شورش و مرگ هم منتشر شده که در سال ۱۹۴۵ چاپ شد. کتاب چند نامه به دوست آلمانی با مقدمه ای درباره افکار و آثار کامو ترجمه رضا داوری توسط دفتر مطالعات دینی هنر درسال 1372 منتشر شده است