چنین گوید نویسنده این سطور که رساله به دست آمده مشتمل بر خلاصه مفاضات عالم عامل و حکیم کامل اپیکتتوس یونانی از حکمای قرن نخستین میلادی و پیرو آیین فلسفی رواقیان "اهل المظال" که یکی از دانشمندان فرانسوی فرانسوا تورو نام از یونانی بلغت فرانسوی ترجمه کرده بود. اپیکتتوس را تالیفی مستقل نیست لکن فلاویوس آرین صاحب تاریخ مشهور اسکندر کبیر که در نیکوپلیس به حلقه تلامیذ او درآمد مفاضات او را در هشت مجلد تدوین کرد و اکنون جز چهار جلد از آن در دست نیست آنگاه همان شاگرد از مفاضات او هرچه بهتر و در نفوس موثرتر دید به صورت رساله کوچکی درآورد و شمه از آنچه در هر مقام و هر حال سالکان طریق را به کار آید و هر روز سالکان طریق را به کار آید و هر روز از مطالعه آن تقوی و ثبات اراده افزاید در این رساله علمی مختصر گرد آورد.
تفرج صنع مجموعۀ برخی مقالات و گفتوگوهای مطبوعاتی عبدالکریم سروش در موضوعات علم اخلاق، فلسفۀ علم و تکنولوژی و علوم انسانی است. هفتهها و ماههایی که این مصاحبهها انجام میشد و تحریر مییافت، ایامی پر التهاب بود و نام علوم انسانی در مخاطب ناآشنا نفرت و وحشت را با هم بر میانگیخت؛ نفرت از علومی که به صورت علم مینمایند و به واقع علم نیستند و وحشت از دانشهایی که جمعی شعبدهباز برای بندنهادن بر پای مستضعفان و ربودن سرمایۀ ایمان آنان پرداخته و برساختهاند و به امتهای ستمکشیده به تزویر و فریب فروختهاند. غوغای سختی در معاندت و معاضدت این علوم برآورده بودند و از دو طرف کشمکش عنیفی میرفت.
نوشتار حاضر با مباحثی در باب اسمشناسی تاریخی آغاز شده و به دنبال آن با استناد به آثار دینی، اساطیری و فلسفی از دورههای مختلف تاریخی سخن به میان آمده است .در بخش دوم نیز درباره تجلی فرهنگ در دورههای اساطیری ماقبل یونان، دوره یونانی، قرون وسطی، دوره اسلامی و دوره جدید توضیح داده شده است .