هیچ دریای دیگری نیست که بیش از خلیج فارس توجه علمای معرفه الارض و متخصصین عتیقه شناس و مورخین و جغرافیا نویسان و سیاستمداران و جنگجویان را مشترکا به خود معطوف ساخته باشد. سرگذشت حوادث خلیج به قدیمترین ازمنه تاریخی می رسد. موقع مرکزی آن در یکی از مهمترین جاده های بین مشرق و مغرب از ابتدای شروع تاریخ اهمیت خاصی بدان داده است. در حینی که هنوز آبهای دریای مدیترانه با حرکت کشتی ها شیار نشده بود حوادث معظمی در صحنه خلیج اتفاق می افتاد که در سیر تکاملی نژاد بشر اهمیت فوق العاده داشت. مکتوبات و مولفات کثیری که به ده زبان مختلف راجع به این علاقه مند بوده اند. سیاحان پرتغالی در قرن شانزدهم و کمپانیهای انگلیسی و فرانسوی و هلندی در قرون هفدهم و هجدهم سعی می نمودند که با زور و وسائل دیگر تجارت انحصاری خود را بر آبهای خلیج مسلط ساخته و سایر رقبا را از میدان بیرون کنند.....
در این کتاب از روی کار آمدن کریم خان زند آغاز شده و تا مرگ او، که منجر به فتح بصره و تخلیه آن شهر می شود، ادامه می یابد چگونگی روابط ایران با امپراطوری و یا خلافت عثمانی توضیح داده شده و علل اختلافات دو مملکت از طرفی و روابط سیاسی ایران و عربها از طرف دیگر بخوبی روشن شده است.
مجموعه حاضر مشتمل است بر، ترجمه پنج مقاله مستقل از نویسندگان و محققان اروپایی که در باره جنوب ایران به نگارش درآوردهاند .عناوین مطالب و مقالات این مجموعه عبارتاند از1 : میرمهنا و هلندیها :نمونههایی از راهزنی دریایی در خلیج فارس اثر ((جان پری))2 . سفرنامه بوشهر از ((جیمز بیلی فریزر))3 . سفرنامه جنوب ایران به قلم ((سرهنگ لوئیس پلی)). 4 گذری به شهر دریاها، اثر ((برادلی برت))5 . سیاست انگلستان در خلیج فارس از ((ملکم یاپ))6 . کارنامه فرهنگی حاج رجب مصلحیان، بازرگان، فرهنگ دوست و بانی چاپ کتاب حاضر همراه با تصاویری از او و آثار خیریه و نامههای تقدیرآمیز به ایشان.