دولت صفوى طى 230 سال تمدن ويژه خود را بنا كرد، تمدنى كه از هر حيث، لوازم مورد نياز خود را به همراه دارد. طبعاً اقتباس از گذشته و كشورهاى معاصر فراوان بود؛ اما از حيث فكرى، علمى، اجتماعى و اقتصادى، روزگار صفوى اصول خاص خود را داشت و به عنوان يک دولت خلاق و مبتكر مطرح بود. در يک جمله مى‌توان دوره صفوى را نقطه قوّت تاريخ كشور ما به حساب آورد؛ چراكه وقتى دولت صفوى قوام گرفت و آنگاه كه تثبيت شد، تحوّل عميقى را در ايران آغاز كرد و گرچه اين تحول با ابزارهاى سنتى صورت مى‌گرفت؛ اما سبب شكوفايى همه‌جانبه در ايران شد. آبادى ايران از لحاظ اقتصادى در دوره صفوى بسيار قابل توجه است؛ همچنان كه به لحاظ فرهنگى و ساخت‌وساز آثار تاريخى، از هر حيث يادآور دوره پرشكوه و پرثروت سلجوقى در ايران است. مدارس بى‌شمار، موقوفات فراوان، امكانات علمى گسترده، حفظ ميراث مكتوب گذشته، به‌ويژه ميراث مكتوب شيعه، كتابت صدها هزار نسخه خطى در حوزه قدرت صفويان كه بسيارى از آنها تا به امروز بر جاى مانده؛ ايجاد مساجد بزرگ و بسيارى از امور ديگر، نشان مى‌دهد كه ايران دوره صفوى، دوره‌اى درخشان در تاريخ ايران اسلامى بوده است. سفرنامه‌هاى بيگانان در ايران آن روز، شاهدى بر پيشرفت‌هاى علمى و اجتماعى در ايران است. این کتاب عبارت از چهل نوشتار است كه برخى پژوهشى و شمارى هم مرور بر آثار مكتوب اين دوره، براى عرضه مواد لازم جهت پژوهش در اين دوره مى‌باشد. طبعاً در هر يک از اين عناوين، تلاش بر آن بوده تا نكته و مسئله‌اى از اين دوره تاريخى روشن شود.

منابع مشابه بیشتر ...

659ff8e96458a.jpg

تشکیل دولت ملی در ایران: حکومت آق قوینلو و ظهور دولت صفوی

والتر هینتس

پس از فروپاشی حکمرانی ساسانیان قریب به نهصد سال هیچ حکومتی در ایران وجود نداشت که بتواند وحدت ملّی و سیاسی مستقلی در فلات ایران ایجاد کند. پس از تمام شدن دوران خلافت عباسیان نیز حاکمان محلّی پی در پی سربرمی آوردند و هرکس در گوشه ای از ایران قدرت را به دست می گرفت و جنگ از پی جنگ تا قرون متمادی موجب شده بود از ایران هیچ نماند جز سرزمینی ازهم گسیخته، ناامن و به دور از تمدن که علم و هنر هم اگر در آن وجود داشت، وابسته به شخصی بود که در هر مقطع در بخشی از این گستره‎ی جغرافیایی حکومت می کرد. با تشکیل حکومت صفوی بود که همه چیز تغییر کرد و یک حکومت مرکزی قدرتمند با ساختاری منسجم موجب وحدت ملی، سیاسی و مذهبی شد و دیوانسالاری فراموش شده و آموزش علم و هنر از یاد رفته را از نو احیا کرد. کتاب «تشکیل دولت ملی در ایران» را می توان به جرئت مهم ترین کتابی دانست که با پژوهشی بسیار جامع و کامل در یافته های تاریخی و اسناد و کتب به جامانده، از حکومت آق قوینلو تا تشکیل سلسله ی صفوی را به تفصیل شرح داده است. «والتر هینتس» نویسنده ی این کتاب با تسلطی که بر فارسی، ترکی، عربی، روسی، فرانسه، آلمانی و انگلیسی داشته، کتاب، سند و مدرک به دست آمده ای نبوده که برای نوشتن این کتاب از نظر نگذرانده باشد و به همین دلیل به خوبی موفق شده نقاط تاریک بسیاری را روشن کند که در خصوص آغاز دولت صفوی تا سال ها مغفول بوده است.

64107983edcf9.jpg

گزارش سفیر کشور پرتغال در دربار شاه سلطان حسین صفوی

ژان اوبن

کتاب گزارش سفیر کشور پرتغال در دربار شاه سلطان حسین صفوی نوشتهٔ گریگوریو پرئیرافیدالگو، ترجمهٔ اول از ژان اوبن و ترجمهٔ دوم از پروین حکمت است و انتشارات دانشگاه تهران آن را منتشر کرده است. کتاب گزارش سفیر کشور پرتغال در دربار شاه سلطان حسین صفوی کتابی است حاوی گزارش‌های سفیر پرتغال در ایران، گرگوریوپریرا فیدالگو، در خلال سال‌های ۱۶۹۶ تا ۱۶۹۷ میلادی. خلیج فارس، اصفهان، دربار صفوی، وضعیت ایران با همسایه‌هایش، نقش کشورهای دیگر چون هلند و... از موضوعات جالب توجه این کتاب است.

دیگر آثار نویسنده بیشتر ...

64f72446404ea.jpg

میراث اسلامی ایران - جلد دهم

میراث اسلامی ایران مشتمل بر مجموعه بزرگی از رساله‌های کوچک خطی در موضوعات مختلف، در بین سال‌های‌ 1373‌ تا‌ 1378 در طول 6 سال‌ به کوشش رسول جعفریان گردآوری و منتشر شده است. نویسنده در مقدمه کتاب هدف خود را نشر رساله‌های چاپ‌نشده در زمینه اسلام و ایران دانسته است. مجموعاً‌ در‌ این ده جلد (دفتر) 223 عنوان رساله (گرچه در مقدمه مجلد 10، گردآورنده‌ تعداد‌ آن‌ را 221 عنوان و در فهرست انتهای جلد دهم 222 ذکر کرده است) به چاپ رسیده‌ است که از این 223 عنوان، 204 عنوان‌ رساله خطی و 18 عنوان‌ فهرست کتابخانه‌های کوچک و کتاب‌شناسی و معرفی نسخه است. یک‌ مقاله‌ نیز در مجلد دوم از مرحوم عبدالعزیز طباطبایی درباره شخصیت علمی و مشایخ شیخ طوسی به‌ چاپ‌ رسیده است. شیوه ارائه رسالات به‌این‌ترتیب است که در ابتدا‌ در‌ بخشی که‌ عنوان «درآمد» دارد، مصحح شرحی درباره مؤلف رساله، موضوع و محتویات آن نگاشته است و نسخه یا نسخه‌های مورد استفاده خود را نیز معرفی کرده است. البته ظاهراً در‌ چاپ‌ این مجموعه نسبت به‌ موضوع اخیر حساسیت زیادی وجود نداشته است، زیرا در برخی از رسالات مصحح محترم هیچ اطلاعی از ویژگی‌های نسخه‌ خطی‌‌ مورد استفاده، تاریخ کتابت، محل‌ نگهداری‌ و شماره آن به دست‌ نمی‌دهد. نویسنده در مقدمه کتاب هدف از نشر این مجموعه را نشر رساله‌های فارسی دانسته است؛ اما به دلیل نقش محوری زبان عربی در فرهنگ اسلامی کشور ما ایران چند رساله‌ عربی‌ نیز‌ در هر دفتر تصحیح و چاپ شده است که‌ تعداد‌ آن‌ها از مجموع 204 رساله چاپ‌ شده 47 رساله است و بقیه رسایل فارسی‌ هستند‌. به‌ لحاظ‌ موضوعی‌ رسایل منتشر شده از تنوع نسبی برخوردارند‌. گرچه‌ با‌ وجود‌ این‌ تنوع‌ از رسایلی در موضوعات تاریخ علوم پایه و پزشکی در این مجموعه اثری نیست. عمدتاًً رساله‌های چاپ شده‌ فارسی در موضوع تاریخ و سفرنامه هستند. اما به‌هرحال در مجموع‌‌ این 10 جلد رسایلی با موضوعات فقه، کلام، ادبیات، سیاست، جامعه‌شناسی، اصول فقه، عقاید، تفسیر، عرفان و رجال وجود دارد.

کلیات/مجموعه مقالات
کتاب
64f72329de5c9.jpg

میراث اسلامی ایران - جلد نهم

میراث اسلامی ایران مشتمل بر مجموعه بزرگی از رساله‌های کوچک خطی در موضوعات مختلف، در بین سال‌های‌ 1373‌ تا‌ 1378 در طول 6 سال‌ به کوشش رسول جعفریان گردآوری و منتشر شده است. نویسنده در مقدمه کتاب هدف خود را نشر رساله‌های چاپ‌نشده در زمینه اسلام و ایران دانسته است. مجموعاً‌ در‌ این ده جلد (دفتر) 223 عنوان رساله (گرچه در مقدمه مجلد 10، گردآورنده‌ تعداد‌ آن‌ را 221 عنوان و در فهرست انتهای جلد دهم 222 ذکر کرده است) به چاپ رسیده‌ است که از این 223 عنوان، 204 عنوان‌ رساله خطی و 18 عنوان‌ فهرست کتابخانه‌های کوچک و کتاب‌شناسی و معرفی نسخه است. یک‌ مقاله‌ نیز در مجلد دوم از مرحوم عبدالعزیز طباطبایی درباره شخصیت علمی و مشایخ شیخ طوسی به‌ چاپ‌ رسیده است. شیوه ارائه رسالات به‌این‌ترتیب است که در ابتدا‌ در‌ بخشی که‌ عنوان «درآمد» دارد، مصحح شرحی درباره مؤلف رساله، موضوع و محتویات آن نگاشته است و نسخه یا نسخه‌های مورد استفاده خود را نیز معرفی کرده است. البته ظاهراً در‌ چاپ‌ این مجموعه نسبت به‌ موضوع اخیر حساسیت زیادی وجود نداشته است، زیرا در برخی از رسالات مصحح محترم هیچ اطلاعی از ویژگی‌های نسخه‌ خطی‌‌ مورد استفاده، تاریخ کتابت، محل‌ نگهداری‌ و شماره آن به دست‌ نمی‌دهد. نویسنده در مقدمه کتاب هدف از نشر این مجموعه را نشر رساله‌های فارسی دانسته است؛ اما به دلیل نقش محوری زبان عربی در فرهنگ اسلامی کشور ما ایران چند رساله‌ عربی‌ نیز‌ در هر دفتر تصحیح و چاپ شده است که‌ تعداد‌ آن‌ها از مجموع 204 رساله چاپ‌ شده 47 رساله است و بقیه رسایل فارسی‌ هستند‌. به‌ لحاظ‌ موضوعی‌ رسایل منتشر شده از تنوع نسبی برخوردارند‌. گرچه‌ با‌ وجود‌ این‌ تنوع‌ از رسایلی در موضوعات تاریخ علوم پایه و پزشکی در این مجموعه اثری نیست. عمدتاًً رساله‌های چاپ شده‌ فارسی در موضوع تاریخ و سفرنامه هستند. اما به‌هرحال در مجموع‌‌ این 10 جلد رسایلی با موضوعات فقه، کلام، ادبیات، سیاست، جامعه‌شناسی، اصول فقه، عقاید، تفسیر، عرفان و رجال وجود دارد.

کلیات/مجموعه مقالات
کتاب