ایرج افشار در معرفی کتاب معرفه الحواس و تربیب رئاسه الناس میگوید: این رساله یکی از آثار تازه یاب در زبان فارسی است که ذکری و نامی از آن را در فهرست های قدیم و جدید نیافته ام. به هر تقدیر رساله ای است که قابل اهمیت و دقت نظر است، هم از حیث اینکه در موضوع حواس بدن و سیاست مدن به زبان فارسی آثار متعدد نداریم و هم از این حیث که متنی است نسبتا قدیمی یعنی از اواخر قرن هفتم هجری و چاپ آن بی چون و چرا واجب می نمود. مولف این رساله که کاتب نسخه است در رقم ختام نسخه نام خود را چنین معرفی کرده است : "محمدبن الحسن بن محمد بن المرتضی مبارکشاه الحسینی الواعظ الابرقوهی". کتاب به کوشش ایرج افشار و توسط دانشگاه ادبیات و علوم انسانی و دانشگاه تربیت معلم در سال 1358 به چاپ رسیده است

منابع مشابه بیشتر ...

6114fb69d3c6f.jpg

اخلاق ناصری (نثر 4، بخش 1)

سیدمحمد علوی مقدم, رضا اشرف زاده

خواجه نصیرالدین طوسی کتاب «اخلاق ناصری» را در سال 633 هجری در زمان اقامتش در قهستان به نام ناصرالدین عبدالرحیم بن ابی منصور محتشم قهستان تألیف کرد. اصل کتاب ترجمه «الطهارة الاعراق» ابن مسکویه رازی است که خود این کتاب در حکمت عملی است. اما خواجه نصیرالدین طوسی که کتاب را از دو قسم دیگر یعنی حکمت مدنی و حکمت منزلی خالی می‌یابد، با توجه به اقوال و آرای دیگر حکما، این دو موضوع را به آن ترجمه می‌افزاید؛ بنابراین کتاب «اخلاق ناصری» شامل سه مقاله است: مقاله اول: در تهذیب اخلاق، مقاله دوم: در تدبیر منازل، و مقاله سوم: در سیاست مدن. اما در این گزیده سعی شده استخوان‌بندی و اسلوب تدوین کتاب محفوظ بماند و از هر فصل، مسائل مهم انتخاب شود، به طوری که سلسله مطالب اساسی از هم گسسته نشود.

60f9895bb8c66.jpg

سیاست نامه برای دبیرستانها

خواجه نظام الملک طوسی

مولف اصلی این کتاب که آن را سیاست نامه و سیرالملوک و پنجاه فصل خواجه نظام الملک خوانده اند خواجه بزرگ قوام الدین ابوعلی حسن بن علی بن اسحق است که نظام الملک لقب داشته. به قول مشهور ملکشاه در اواخر سلطنت خویش از چند تن از وزراء خواست که در باب بهترین شیوه ملکرانی و تدبیر امور دینی و دنیایی کتابی تالیف کنند تا آنرا دستور خود سازد. همه نوشتند و شاه از آن میان نوشته خواجه نظام الملک را پسندید و او را باتمام و انتشار آن مامور ساخت. اما کتاب سیاست نامه یا سیرالملوک یا پنجاه فصل که نسخه اصلی آن نگاشته قلم آن وزیر شهیر است کتابی است در سلاست انشاء و جزالت عبارت و روشنی مطلب و تنوع موضوع در میان کتب فارسی کم نظیر و در آن همچنانکه در خاتمع فصل اخیر آمده: " هم پند است و هم حکمت و هم مثل تفسیر قرآن و اخبار پیغمبر و قصص انبیاء و سیر و حکایات پادشاهان عادل، از گذشتگان خبر است و از ماندگان سمراست و با این همه درازی مختصر است و شایسته پادشاه دادگر است" اگرچه خواجه در انشاء این کتاب در فصاحت و بلاغت هنرنمائی و مهارت را بنهایت رسانده اما چون چنانکه باید احاطه کامل به مسائل تاریخی نداشته و از تعصب مذهبی نیز خالی نبوده است هم اغلاط تاریخی فراوان در آن دیده میشود و هم نسبت به اهل سایر ملل و نحل غیر از اصحاب سنت و جماعت از قلم خواجه ناسزاها و تهمتهای ناروایی جاری شده است