کتابخانه مجازی ادبیات

سیدمحمدرضا کردستانی با تخلص میرزاده عشقی (۲۰ آذر ۱۲۷۳ – ۱۲ تیر ۱۳۰۳) شاعر، روزنامه‌نگار، نویسنده و نمایشنامه‌نویس ایرانی دوره مشروطیّت و مدیر نشریه قرن بیستم بود که در دوره نخست‌وزیری رضاشاه، به دستور رئیس اداره تأمینات نظمیه (شهربانی) وقت، ترور شد. وی از جمله مهم‌ترین شاعران عصر مشروطه به‌شمار می‌رود که از عنصر هویت ملی در جهت ایجاد انگیزه و آگاهی در توده مردم بهره گرفت. او را خالق اولین اپرای ایرانی می‌دانند. کتاب حاضر گزیده‌ی اشعار و تقسیر و نقدی ادبی آثار میرزاده عشقی است.

براي شناختن بزرگان وسرشناسان فرهنگ و ادب ، گذشته از نوشته های خود آنان اطلاع از آنچه ديگران درمورد آنان گفته اند و نوشته اند نيز بايسته و سودمند است . انگيزه ي گردآوردن اين دفتر نيز همين بوده است وآنچه درآن جمع آمده آثاري است كه در طول ساليان به طور پراكنده در مطبوعات و نشريات و كتب گوناگون درباره ي شهريار و شعر و زندگي او نوشته شده و چه بسا دسترسي به آنها براي آيندگان جز در مجموعه هايي از اين گونه ناممكن مي بود.

درباره املای کلمات مرکب بسیار بحث شده است و گروهی برای رعایت اصل یکنواختی و برای اینکه قضیه را یکسره کنند، تنها چاره را جدانویسی همه ترکیبات دانسته و گروهی دیگر متصل‌نویسی را انتخاب کرده‌اند؛ اما هیچ‌کدام از این دو راه درست نیست. برای آنکه موضوع روشن شود به اندکی بحث نیاز است. در این کتاب مرکب‌ها و مشتقات است. مرکب از دو یا چند جزء مستقل ساخته می‌شود؛ مانند صاحبخانه، دانشسرا، پاک‌نهاد، سختدل و ... و مشتق با افزودن پیشوند و پسوند و میانوند به اسم و صفت و قید به دست می‌آید؛ مانند همراز، بیدل، دانشکده، گلستان و ... .

در تاریخ ادبیات فارسی و میان شاعران و نویسندگان جهان، ناصرخسرو جایگاه ویژه‌ای دارد؛ او یک سیاحتگر یا شاعری عادی نبود. پایگاه عقیدتی استواری داشت. نوشته‌هایش چه نظم و چه نثر وقف اندیشه دینی و دعوم مردم به پذیرش آن بود. سفرنامه او ظاهرا برای عامه مردم نوشته شده و درباره مسائل مذهبی ساکت است؛ ولی از دو عبارت آن کتاب روشن است که هیچ‌گونه شک و شبهه‌ای در صحت نسب فاطمیون نداشته و درباره حسن اداره امور و ثروت و قناعت و امنیت و آسایش رعایای ایشان با شور و حرارت سخن گفته است. نویسنده در کتاب حاضر ضمن اشاره‌ای به زندگی و آثار ناصرخسرو، سفرنامه او را تحلیل کرده و در پایان متن مصحح آن نیز آورده شده است.