منطق دانشی ابزاری است که به تجزیه و تحلیل فرآیند تفکر پرداخته، شیوه های درست اندیشیدن و مجاری خطاهای ذهنی را به آدمی می آموزد، و تفکر یعنی گزینش و چینش درست معلومات برای دستیابی به مجهولات، و چون مجهولات ما دو گونه اند: 1. مجهولات تصوری 2. مجهولات تصدیقی. مباحث منطق نیز به دو بخش اساسی:تصورات و تصدیقات تقسیم میشود. یکی از مباحث مقدماتی بخش تصورات مبحث ایساغوجی یا مبحث کلیات خمس از افزوده ها و ابتکارات فرفوریوس صوری شاگرد افلوطین است بعدها توسط ابن مقفع به عربی برگردانده شد. به دلیل اهمیت این رساله، پس از ترجمه بارها توسط اندیشمندان مسلمان، تحریرها و اقتباسهای نوی از آن ارائه شد که 2 مورد اکنون در دسترس است. رساله حاضر افزون بر مبحث کلیات خمس، شامل مباحثی چون: اقسام تعریف، تعریف قضیه، اقسام قضیه، انواع قیاس و صناعات خمس می باشد، و در واقع یک دوره فشرده منطق است، و تسمیه آن به ایساغوجی از باب تسمیه شیء به اسم جزء آن است.....
درّة التاج لغرة الدَباج با نام کوتاه درةالتاج دانشنامهای فلسفی به زبان فارسیاست و به دست قطبالدین شیرازی (۶۳۴–۷۱۰ق) تألیف شدهاست. درةالتاج را در موضوع و جامعیت با شفای پسر سینا که به زبان تازیاست مقایسه میکنند.به گواهی برخی از اسناد، قطب الدین این کتاب را در حوالی سال ۷۰۵هجری قمری به نام و خواهش یک امیر فومنی به نگارش در آورد. این حاکم امیره دّباج بن فیلشاه بن رستم بن دبّاج نام دارد که از جمله امیران و شاهزادگان فومنی مقتدر قرن هفتم هجری به شمار می رود و از خاندان حکومتگر اسحاقوند محسوب می شد.قطبالدین کتاب را به نام یکی از امرای بیه پس گیلان تألیف کرد چنان که از نام کامل آن بر میآید. حکومت این دباج بر دست محمد خدابنده الجایتو در سال ۷۰۶ برچیده شد. از این قرینه و دیگر قرینهها تاریخ تألیف درةالتاج را پس از ۶۹۳ قمری و نه دیرتر از ۷۰۵ قمری میدانند. درة التاج کتابی است که اقسام مهم حکمت را از نظری و عملی بر طبق تقسیم ارسطو دربر گرفته و با اهم مزایای ایرانی آن علوم آراسته است؛ یا دایرة المعارفی است که نخست در فضیلت دانش و دانشجویی و دانشآموزی سخن رانده و سپس دوازده رشته علم که یک نفر حکیم را در قرن هفتم به کار بوده، به قسمی گرد آورده که در بسیاری از این علوم رساله مفرد هم بدین خوبی به دست نیست.