کتابخانه مجازی ادبیات

شواهد الرّبوبیه، در میان آثار صدرالمتألهین، برجستگی خاصی دارد، چرا که همه اندیشه های ملاصدرا اعم از الهیات، طبیعیات، مباحث نفس، جاودانگی، معاد و... در آن، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. به همین جهت، در حوزه های علمیه و دانشگاه ها به عنوان متن درسی مورد توجه است. تعلیقات حکیم محقق حاج ملا هادی سبزواری و مقدمه و تصحیح و تعلیق اندیشور ژرف اندیش استاد سید جلال الدین آشتیانی بر جذابیت آن افزوده است.

این کتاب در معرفی نود تن از علما و فیلسوفان کشور هند است که به نوعی تحت تأثیر آموزه‌های فلسفی صدرالدین شیرازی بوده‌اند. به عبارت دیگر آثاری در شرح رسائل ملاصدرا نگاشته یا در نوشته‌های خویش به او اقتدا کرده‌اند. درباره هر شخصیت اطلاعاتی به این ترتیب درج شده است: مشخصات نام، آثار و کتاب‌های چاپ‌کرده، شاگردان و استادان. برخی از این افراد عبارتند از: قاضی عصمةالله عمری لکهنوی، انوارالدین حسینی، محمدشاکر سیندیلوی، شیخ سعدالله سلونی، سیدمستعدخان، نظام‌الدین انصاری، باب‌الله جونپوری، شاه عبدالعزیز دهلوی، شاه رفیع‌الدین دهلوی، ابراهیم سعد شیرازی و .... .

نوشتار سیدحسین نصر در این کتاب از چند راه و روش کار تازه‌ای است. فرهنگ اسلامی غالباً به صورت حلقه اتصالی ضروری میان دوران باستانی و قرون وسطی معرفی شده، ولی رسالت تاریخی آن در آنجا که با متون و راه و روش‌های یونانی سروکار داشته آشکار شده است. اصل این کتاب در آغاز امر توسط دانشگاه هاروارد به زبان انگلیسی و در سال 1968 انتشار یافته است. سیدحسین نصر در این کتاب سیزده فصل درباره علم و تمدن در اسلام سخن گفته است.

این کتاب شامل این متن‌ها در سه بخش اصلی است: در بخش اول، در ابتدا ترجمه کوتاه‌شده‌ای از کتاب انگلیسی دکتر نصر با عنوان «مولانا جلال‌الدین رومی، شاعر و عارف عالی‌مقام ایرانی» آمده است. دکتر نصر در این اثر پس از بحثی مختصر درباره زندگی و آثار مولانا، با استفاده از مفهوم زیبایی و تمایز میان صورت و معنی در عرفان مولوی شرحی بسیار کوتاه از تعالیم او به دست می‌دهد. متن کامل انگلیسی نیز در پایان کتاب ذکر شده و بخش سوم آن را تشکیل می‌دهد. دومین متن بخش اول اثری است از آنماری شیمل که ترجمه مقاله‌ای است از ایشان با عنوان «مولانا: دیروز، امروز و آینده». نویسنده در این مقاله به گوشه‌هایی از تعالیم و عرفان مولانا اشاره می‌کند و در ضمن به نقش و جایگاه کسانی چون شمس، صلاح‌الدین زرکوب، حسام‌الدین چلبی و سلطان ولد می‌پردازد و به تأثیرات مولانا در طول قرون و اعصار اشاراتی می‌کند. متن سوم بخش اول ترجمه کتابی از ویلیام چیتیک است با عنوان «مقدمه‌ای بر عرفان مولوی» که شامل پیش‌گفتاری از دکتر نصر است و پس از مقدمه نویسنده، طی چهار فصل تصوف و اسلام، خدا و جهان، ماهیت انسان و تصوف و عرفان عملی، می‌کوشد تصویری کلی از تعالیم عرفانی و اندیشه معنوی مولانا ترسیم کند. بخش دوم کتاب که هسته اصلی آن را شکل می‌دهد، گنجینه معنوی مولانا نام دارد که منتخبی عمدتاً از مثنوی به قلم ژولیت می‌بی است.