تفاوتهای عمده و امتیاز این فرهنگ نسبت به فرهنگهای مثل فارسی که تاکنون انتشار یافته، بدین قرار است: ضبط هر مثل بر اساس واژه مهم و اصلی مثل، تخصیص مثلها به هشت دسته جداگانه، ذکر معنا و مفهوم هر مثل، تعیین موارد کاربرد مثلها. در گفتار نخست دستهبندی مثلها و روشهای ضبط مثل آمده، در گفتار دوم به نقد و بررسی کتابهای مثل مأخذ پرداخته شده و در گفتار سوم جنبههای عمومی مثل بررسی شده است. در بخش اصلی کتاب متن فرهنگ ذیل هشت بخش بدین ترتیب آمده است: مثلها، تعبیرهای مثلی، اصطلاحات مثلگونه، تشبیهات مثلگونه، مثلهای گفتگویی، مثلهای منظوم، مثلهای عربی رایج در فارسی، مثلهای داستاندار.
گرچه گویش سبزواری یکی از لهجههای فارسی دری است و سالیان دراز شلاق زبانهای ناهماهنگی چون زبان ترکی، مغولی، عربی و ... را بر شانه خود تحمل کرده و امروزه در قسمت نسبتا وسیعی از خاک ایران تکلم میشود، هرگز نمیتوان آن را از لهجههای دیگر زبان فارسی برتر دانست. وقتی از گویش سبزواری سخن گفته میشود و اختصاصات دستوری یا واژههای آن بررسی میشود، نباید این تصور پیش آید که با یک گویش صددرصد ثابت سروکار داریم و بین افراد مختلفی که با آن گویش تکلم میکنند، وحدت کلمه و لفظ برقرار است. در این کتاب لغات و اصطلاحات گویش سبزواری با شواهدی از اشعار محلی این شهرستان گردآوری شده است.
زرقان شهری باستانی در میانه راه شیراز به تخت جمشید در دامنه کوه زرقان است. زرقان قدیم شامل محلههای بزرگ جولاهگان، میان و لرها و محلههای کوچکتر آخوندها، جهودها و حیدر بود. مجموعه این محلههای درهمفشرده، پشت به کوه داده و دامن تا ابتدای دشت گسترده بود. برجوبارو و دروازههای کوچک و بزرگ شهر را در میان گرفته بود و از گسترش آن پیشگیری میکرد. در این کتاب مجموعه دوهزار مثال، اصطلاح، کنایه، تشبیه و پند و اندرز در لهجه فارسی مردم زرقان فارس گردآوری شده است.