منظومه عاشقانه "خسرو و شیرین" یکی از مشهورترین متون ادب فارسی است که به نقل از نظامی همزمان با آغاز حکومت طغرل شاه، سروده شد. داستانی که با تولد خسرو آغاز می شود و با مرگ شیرین به پایان می رسد. کشش، جدال، جدایی، وصال و مرگ پایه های اصلی شکل گیری این داستان هستند. متن حاضر که تصحیح آن توسط خاورشناس نامی روس "یوگنی ادواردویچ برتلس" و با همکاری " ف بابایف" صورت پذیرفته است، با استناد به نسخه های خطی و چاپی متعددی چون نسخ کتابخانه ملی پاریس، بودلیان آکسفورد، دانشگاه لنینگراد، موزه بریتانیا، موزه ارمیتاژ، نشریه "وحید دستگردی" و ... و با توجه به قدمت تاریخی منابع تدوین گشته است.
اقیانوس، مجموعه شعری است از عشرت قهرمان "نکیسا" که در سال 1368 در مشهد به چاپ رسیده است
نویسنده کتاب درباره سبب نوشتن کتاب در مقدمه میگوید: "پس از مطالعه بدین فکر افتادم که افسانه خسرو و شیرین و فرهاد را با مراعات حوادث تاریخی و حذف حشو و زوائد بی اصل ممل غیر اخلاقی و نامناسب که قدر و قیمت واقعی آن را در انظار میکاهد بنگارد. پس از نوشتن انگلیسی این کتاب نیز در این فکر بودم که فارسی آنرا برای اطلاع دوستانی که بزبان انگلیسی آشنا نیستند بنگارد." کتاب شاه ایران و بانوی ارمن، بزرگترین سینماهای تاریخی و اخلاقی و ادبی ایرانی است که به قلم ذبیح بهروز نگاشته و در سال 1306 توسط مطبعه فاروس طهران منتشر شده است.
اقبالنامه یا خردنامه ششمین نامه نظامی گنجوی است. نظامی این نامه را به نام عزالدین مسعود بن ارسلان منظوم گردانیده است. اشعار این دفتر با نیایش پروردگار و نعت پیامبر اسلام آغاز شده و سپس با افسانههایی چون افسانه ارشمیدس با کنیزک چینی، افسانه ماریه قبطیه، افسانه خراسانی و فریب دادن خلیفه ادامه مییابد. از دیگر داستانها و حکایات کتاب میتوان به ذوالقرنین دانستن اسکندر، داستان او با شبان دانا و احوالش با سقراط یا گفتگوی حکیم هند با وی و هفت حکیم دیگر اشاره کرد.
نظامی از جمله چند تن شاعری است که به فیض نازکخیالی و فراوان هنری در ردیف سخنگستران طراز اول ادب فارسی جای گرفته است. در این کتاب خلاصهای از مثنوی «خسرو و شیرین» او آورده شده است؛ اما کوشیده شده در تلخیص طرح کلی و اساسی داستان محفوظ بماند و دیگر آنکه چند صحنه مختلف از داستان بهتمامی نقل شود تا خواننده هم از روال جریان داستان باخبر گردد و هم با مطالعه آن قطعات با کیفیت شاعری و پایه و مایه سخن نظامی آشنا شود.