مجموعه حاضر مشتمل است بر، ترجمه پنج مقاله مستقل از نویسندگان و محققان اروپایی که در باره جنوب ایران به نگارش درآوردهاند .عناوین مطالب و مقالات این مجموعه عبارتاند از1 : میرمهنا و هلندیها :نمونههایی از راهزنی دریایی در خلیج فارس اثر ((جان پری))2 . سفرنامه بوشهر از ((جیمز بیلی فریزر))3 . سفرنامه جنوب ایران به قلم ((سرهنگ لوئیس پلی)). 4 گذری به شهر دریاها، اثر ((برادلی برت))5 . سیاست انگلستان در خلیج فارس از ((ملکم یاپ))6 . کارنامه فرهنگی حاج رجب مصلحیان، بازرگان، فرهنگ دوست و بانی چاپ کتاب حاضر همراه با تصاویری از او و آثار خیریه و نامههای تقدیرآمیز به ایشان.
این اثر مجموعه ای است شامل بیست مقاله به قلم استاد عبدالحسین زرین کوب که هر مقاله به یک شاعر اختصاص دارد. از رودکی شروع می شود در ادامه به فردوسی، فرخی، منوچهری، ناصر خسرو، مسعود سعد، خیام، سنایی، انوری، خاقانی، نظامی، عطار، مولوی، سعدی، امیر خسرو دهلوی، ابن یمین، حافظ، جامی و صائب می پردازد و در نهایت به بهار ختم می شود.این مقالات به صورت مختصر اما نه با نادیده گرفتن مطالب حیاتی بلکه گزینش صحیح از میان آنان به نگارش درامده است و همین عامل اثر را برای علاقه مندان به آشنایی با شعر فارسی چه خواننده ی مبتدی و چه حرفه ای جذاب کرده است. او با استفاده از نسخه های موجود آثار و تذکره های نوشته شده درباره ی این شاعران و با نظر به شرایط سیاسی اجتماعی دورران حیات شان به بررسی اشعار و زندگی آنها می پردازد. با کاروان حله کتابی است که می تواند شناخت ما را از این بزرگان و آثارشان ارتقا ببخشد.
گنجینه فرهنگ و تمدن کهن سال ایران باستان دانشمندان و پژوهش کنندگان را به تحقیق و تتبع هر چه بیشتر واداشته و هر روز بر دامنه آن افزوده میگردد و در دانشگاههای معتبر جهان شعبه ویژه ای از دروس تحصیلی را تشکیل داده و محققین عمری را در پی جویی آن صرف می نمایند. مستشرقین با بررسی اسناد علمی و مشاهدات عینی، توانسته اند تحقیقات منظمی را دنبال نموده و در دسترس علاقمندان قرار دهند. کتاب حاضر جزئی از این تحقیق به شمار میرود که نویسنده محترم آن سعی نموده است بارزترین آثار را جمع آوری نموده و بنام "گوشه ای از فرهنگ و تمدن ایران باستان" در اختیار ایران دوستان بگذارد. آنچه در این مجموعه گردآوری شده است، نوشته ها و ترجمه هایی است که در مجله های مختلف ادبی و اختصاصی به چاپ رسیده است. این مقالات در طی مدتی کمتر از ده سال از نوشته ها و تحقیقات دانشمندانی که در تمدن و فرهنگ ایران صاحب نظر و متبحر بوده اند و در مجله های مختلف خارجی چاپ نموده اند ترجمه شده اند.
سر پرسی کاکس در ایران و بهویژه میان علاقمندان به تاریخ معاصر ایران نامی آشناست و هرگاه از قرارداد پرآوازه 1919 میلادی سخن به میان میآید، نام او وثوقالدوله هم به ذهن متبادر میگردد. این کتاب ترجمه بخشهایی از کتاب «مأموریت سر پرسی کاکس در حوزه خلیج فارس و ایران» نوشته فیلیپ گریوز است که حاوی اطلاعاتی بکر و ارزشمند است و مترجم تنها فصلهای مربوط به حضور کاکس در خلیج فارس و ایران را برای ترجمه برگزیده است. ماده خام فیلیپ گریوز برای تألیف این کتاب گزارشهای سالانهای است که کاکس برای مقامات مافوق خود به وایت هال و سیملای هند ارسال میکرده است.
کتاب حاضر ترجمه ای است مشتمل بر سه بخش: بخش یکم، خلیج فارس در دوران باستان؛ بخش دوم، تاریخ خلیج فارس از سال 600 تا 1800 میلادی نوشته راجرز. ام. ساوری که در هر دو بخش از کتاب "کشورهای خلیج فارس" از انتشارات دانشگاه هاپکینز سال 1980 اخذ شده است. و بخش سوم با عنوان "خلیج فارس در اواخر قرن 18 میلادی" نوشته جی. بی. کلی است که از کتاب "بریتانیا و خلیج فارس 1880-1795" از انتشارات دانشگاه آکسفورد ماخوذ می باشد.