نظر فلاسفه و علمای تاریخ در باب مفهوم تاریخ و رسالت این علم متفاوت بوده و هرکدام بنوعی آن را تفسیر نموده اند. مهمترین این نظرات عبارتست از: مطالعه گذشته از طریق حال، بررسی مجموعه زاد و مرگ جوامع، تحقیق علل رویدادهای تاریخی و یافتن سیر تحول تاریخ، تجربه مورخ، مبارزات تاریخی طبقات تاریخ فکر و اندیشه بشر، تاریخ پادشاهان و سرداران و شرح اعمال آنها، و بلاخره عده ای تاریخ را عبارت از سرگذشت تمدن و فرهنگ ملل شمرده و وظیفه مورخ را بررسی مراحل تولد و جوانی و پختگی و بلوغ و زوال فرهنگها دانسته اند...تمدن امریست محسوس و عینی، هرگز ارثی نبوده بلکه جنبه اکتساب دارد و هر نسل با استفاده از تجربیات گذشتگان خویش به محتوای آن تکامل و غنا می بخشد. و فرهنگ: فرهنگ مفهوم کلی تر و قدیم تر از تمدن دارد، زیرا بشریکه هنوز به مرحله تمدن نرسیده بود، یعنی ابزارسازی نمی دانست و تولید او هنوز بر پایه اقتصادی جمع آوری خوراک مبتنی بود، با این حالت فرهنگ مستقل و معتبری برای خود داشت. تصویرهایی که بر دیوار پناهگاههای طبیعی بشر اولیه هنوز آهنگ در این غارها زمزمه می شد، دلیل بر فرهنگ خواهی و اساسا فرهنگی بودن انسان ابتدایی می باشد...
تاريخ ادبيات ایران از صفويه تا عصر حاضر، اثر ادوارد براون، بررسى ادبيات ایران از صفويه تا عصرحاضر مىباشد كه به زبان انگليسى و قبل از سال 1926م، نوشته شده است. این اثر توسط دکتر بهرام مقدادی به زبان فارسی ترجمه شده و تحشیه و تعلیق آن نیز توسط دکتر ضیاءالدین سجادی و دکتر عبدالحسین نوائی صورت گرفته است. كتاب «تاريخ ادبيات ایران»، حاصل سى سال كوشش، تحقيق و مطالعه مداوم نویسنده است و در چهار جلد نوشته شده است كه جلد چهارم آن (جلد حاضر)، سلسلههاى صفويه، قاجاريه و اوايل پهلوى را در بر مىگيرد. نویسنده، هدف خويش را از تدوين و تأليف كتاب، اينگونه بيان مىدارد: «ساليان دراز مرا آرزو اين بود كه حديث كاميابىهاى معنوى و ادبى ایرانیان را بنويسم. يكى از مورخين در تاريخ انگلستان كتابى دارد كه درخور اعلى درجه ستايش است؛ نام آن داستاننويس، «گرين» و عنوان كتاب نفيسش، «تاريخ مختصر انگليس» است. نگارنده نيز دل در اين راه بسته بود كه سرگذشت ایران را اندكى به همان اسلوب بپردازد... كتابهاى فراوانى درباره ایران نوشتهاند، لكن تا امروز كمتر كسى را آن همت بوده است كه داستان بسيار دلانگيز اين كشور پهناور را بهنحو جامع و درعينحال، بالنسبه موجز و مختصر به رشته تحرير درآورد. در مقدمه محقق، توضيحات مفيد و مفصلى پيرامون نویسنده و كتاب وى، داده شده است. در مقدمه نویسنده نيز به زحمات وى و اهميت و ارزش كتابش، اشاره شده است. متن اصلى كتاب، شامل سه بخش و ده فصل مىباشد كه بخش اول آن، از فصل اول تا پنجم، تحت عنوان «نكات عمده تاريخ ایران در قرن اخير»، بخش دوم، از فصل پنجم تا فصل هشتم با عنوان «شعر فارسی در چهار قرن اخير» و بخش سوم، از فصل هشتم تا دهم با عنوان «نثر فارسی در چهار قرن اخير» مطرح گرديده است
در این مجموعه سیزده مقاله درباره جنبههای مختلف تاریخی، فرهنگی، اجتماعی، رجال شناسی و ادبی منطقه و مردم((لرستان)) با این عناوین گردآمده است : ((لرستان در دایرهالمعارف اسلام/ مینو رسکی زروان لرستانی))، ((سید جعفر کشفی/ مجتبی مقدسی))، ((یک روز از زندگانی گونگادین/ عبدالکریم جربزهدار))، ((بازگیرها/ علیداد برزویی))، ((پیشنهاد انضمام حکومت ولایات ثلاث به ایالت بروجرد و لرستان/ غلامرضا عزیزی))، ((چهار سند تاریخی درباره دالوندها/ حمیدرضا دالوند))، ((کارگزاران لرستان/ سید فرید قاسمی))، ((وجه تسمیه تاریخی بدرآباد/ سعادت خودگو))، ((نمایش در خرمآباد/ هرمز زندی))، ((قدم خیر/ توکل حیدرزاده خرمآبادی))، ((یک ترانه لری/ شیرین وطندوست))، ((سالنامه دانشسرای مقدماتی پسران بروجرد/ سید فرید قاسمی)) و ((یادگارهای ماندگار/ عبدالله آفاق)) .
چرنداب نام یکی از محلات کهن تبریز و نیز نام یکی از مهمترین گورستانهای تاریخی شهر تبریز است. تنها آثار به جای مانده از گورستان تاریخی چرنداب و مزارات آن، سنگ قبرهای صندوقی شکل است که در بدنه دیوار برخی از بناهای تاریخی این محله و یا در کوچه پس کوچههای آن به چشم میخورد. عرصه گورستان تاریخی چرنداب تا حدود سال 1313 ش. معین و مشخص بوده، لیکن از این تاریخ به بعد با احداث خیابان و ساخت و ساز در عرصه آن، آثار به جای مانده از بین رفته است، ولی با این حال، هنوز هم میتوان حدود تقریبی آن را بر اساس شواهد و اسناد موجود مشخص نمود. آنچه که در نوشتار حاضر بررسی میشود، پیشینه تاریخی این مکان و نیز گزارشهای تاریخی موجود درباره چرنداب از ادوار مختلف تاریخی تا دوره معاصر است. همچنین تلاش شده است شرح مختصری از آثار و احوال بزرگان مدفون در مزارات چرنداب از منابع تاریخی استخراج و ارایه گردد. مهمترین منبع تاریخی درباره چرنداب و بزرگان مدفون در آن،کتاب روضات الجنان و جنات الجنان است. این کتاب با آنکه درباب مزارات اکابر و اولیای تبریز و حواشی آن تحریر یافته، لیکن اطلاعات سودمندی در خصوص محلات تاریخی تبریز در بردارد و بیشترین اطلاعات مربوط به چرنداب و اهل مزارات آن در این کتاب ارایه شده است. همچنین تلاش شده بر اساس آثار بر جای مانده و نیز نقشههای تاریخی شهر تبریز، محدوده این محوطه تاریخی مشخص گردد.