این کتاب در واقع سفرنامه خانم ناتالینا ایوانوا استاد رشته تاریخ و تمدن ایران در دانشگاه صوفیه بلغارستان است. وی در سال ۱۳۷۵ برای شرکت در دوره دانشافزایی زبان و ادبیات فارسی به ایران سفر کرده بود. این کتاب اگرچه سفرنامه است اما به هیچرو همانند دیگر سفرنامهها صرفاً بیانکننده خاطرات سفر و رخدادها و ملاقاتها نیست. نگاه او به پدیدهها، وقایع، ملاقاتها و گفتوگوها، نگاهی عمیق و از روی تأمل و دقت بسیار و همراه با مقایسه و تطبیق آن با ارزشهای موجود در فرهنگهای دیگر است. نویسنده به مدد مطالعات و تحقیقات گسترده خود چنان فرهنگ، تمدن، و تاریخ ایران را توصیف و تشریح میکند که این مطالب علمی همچون رمانی لذتبخش و شیرین و گاه دردناک، خواننده را مسحور و مجذوب خود میکند. به همین دلیل اگرچه سفرنامهها فقط شامل مشاهدات و قضاوتهای نویسنده است ولی این سفرنامه یا ایراننامه سرشار از اطلاعات و تحلیلهای علمی است که برپایه مطالعات گسترده مستشرقان تدوین شده است و برای مخاطبان ایرانی و خارجی بسیار مفید میتواند باشد.
کتاب حاضر تحقیقی است در باب دیدگاههای ایران پژوهان، سیاحان و سفر نامه نویسان دورههای مختلف تاریخ ایران در باره شخصیت، خلق و خوی و منش ایرانیان .این مطالب در هشت گفتار تنظیم شده است .گفتار اول به مقوله ((شرقشناسی)) و گفتار دوم به ((سیر تاریخی ایران پژوهی قبل از دوره صفویه)) اختصاص دارد .مبحث ((ایرانی از نگاه انیرانی))، دیدگاههای بیگانگان را از خلال سفرنامهها و آثارشان در باب زندگی ایرانیان منعکس میکند که طی آن تصویری از زندگی مردم ایران در دورههای صفویه، قاجاریه و پهلوی فراهم آمده است .این مطالب به ترتیب، گفتارهای چهارم، ششم و هشتم را شامل میشود .در گفتارهای سوم، پنجم و هفتم با عنوان ((ایران پژوهی)) درباره ویژگیهای سفرنامهها و ایران پژوهی هر دوره (صفوی، قاجار و پهلوی) توضیحاتی داده شده است .در پایان کتاب فهرست منابع و ماخذ، فهرست ایران پژوهان از آغاز قرن دهم میلادی تا اواخر دوره قاجار، و فهرست راهنمای گزارههای کتاب به طبع رسیده است .دیدگاههای ایران پژوهانی که در این کتاب گرد آمده عبارتاند از :((دوره صفویه)) :دولاواله، دوپرنس، تاورنیه، اولئاریوس، لوگوز، تونو، شاردن، کمپفر، لوبرون، و فرانکلین .((دوره قاجاریه)) :ملکم، ژوبر، گاردن، موریه، پوتینگر، دروویل، سولتیکف، فلاندن، لایارد، دوبد، شیل، پولاک، گوبینو، واتسن، ویلز، سرنا، المانی، ماساهارو، براون، دیولافوا، اورسل، موزر، سایکس، کرزون، دوراند، لوتی، اوبن، مابرلی، جکسن، گروته، ویلسن، مکبن روز، نیکیتین، انه، میلسپو، و بلوشر .((دوره پهلوی)) :وست، راس، هاکس، پرونو، سکویل،لاکهارت، گروسه و فوکو .
در این کتاب مجموعهای از حکایتها و روایتهای برخی از رجال سیاسی و نظامی و رهبران و دستاندرکاران تراز اول گروهها و دستجات عقیدتی ـ سیاسی سرشناس در عصر پهلوی اول است که هر یک در نوع خود برای نسلهای گذشته جذاب و یادآور خاطرات و برای جوانترها پندآموز و با این وجود شیرین و خواندنی است. مأخذ این خاطرات عمدتاً نشریات خارج از کشور است و به منابع سایر مطالب نیز در هر مورد اشارت رفته است.