کتابخانه مجازی ادبیات

موسسه امیدوار است با انتشار این مجموعه در نهایت بتواند در ارج نهادن به سند و اشاعه فرهنگ مستندگویی در تاریخ تلاشی درخور نموده و در این راه بخشی از سوالات و خواسته های وسیع ملتی بزرگ را پاسخ دهد و به همراه سایر فعالیتهای تحقیقاتی و انتشاراتی مصمم است به منظور نشر آثار فرهنگی و تاریخی با بهره جویی از مجموعه اسناد و مدارک خود دست به انتشار سلسله کتابهایی با عنوان تاریخ معاصر ایران بزند و در این راه به توکل الهی و یارای استادان و محققان و اهل علم امید بسته است.

اسناد کتاب حاضر بیانگر جو محدود و بسته حاکم بر مطبوعات و احزاب دوره رضاشاه است، متعلق به بایگانی وزارت دربار و ریاست وزرای دوره پهلوی اول است. قسمت اول اسناد این کتاب به مطبوعات و قسمت دوم به احزاب اختصاص داده شده است. در قسمت مطبوعات بخش اول اسناد عمدتا شامل مکاتبات مدیران مطبوعات با عبدالحسین تیمورتاش وزیر دربار رضاشاه در خصوص درخواست رفع سانسور یا توقیف از نشریه خود و یا ابراز وفاداری نسبت به دستگاه حاکمه است. بخش دوم مربوط به انتشار روزنامه های پیکار و نهضت در برلن و اقدامات دولت ایران در جلوگیری از انتشار این روزنامه ها و ممانعت از ورود نسخ آن ها به ایران و سایر کشورهاست. قسمت احزاب نیز که بخشی کوچک از اسناد این مجموعه را به خود اختصاص داده، دربرگیرنده اسناد وزارت دربار در فاصله سال های 1304 تا 1311 ه.ش است.

قم نامه کتابی است به زبان فارسی، نوشته نویسنده معاصر سید حسین مدرسی طباطبایی درباره تاریخ شهر قم. کتاب تشکیل شده، از یک مقدمه و هفت رساله یا گزارش در تاریخ شهر قم که یکی از آنها به عنوان ضمیمه مربوط به شهر دارالمومنین کاشان می‌گردد. مولف در ابتدا، خلاصه گونه‌ای از مطالب کتاب را بدون هیچ گونه توضیحی در باب نحوه کار و نسخ مورد مراجعه و صحت و اصالت آنها آورده و تنها در باب رساله آخرین، یعنی جوابیه میرزای قمی متذکر شده که مسوده اصلی این رساله ضمن مجموعه‌ای از رسائل نویسنده در قم، و دو نسخه دیگر در دانشگاه و مدرسه آیت‌الله بروجردی در نجف است و نائب الصدر شیرازی در طرائق الحقائق بندی از این رساله را آورده و چند سطری درباره اش بحث و گفتگو کرده است. کتاب؛ مشتمل است بر پاورقی‌هایی به قلم مولف و در پایان کتاب سه دسته فهرست؛ شامل نام کسان و جایگاه‌ها و کتب مذکور آمده است. عناوين مطالب ارائه شده در اين كتاب عبارتند از : مقاله اي درباره ي خاندان صفي امراء مستقل قم ، مقاله اي درباره ي سكه هاي ضرب شده در قم ، طوائف و ايلات درالايمان قم ، املاك و مستغلات و قنوات و بلوكات قم ، تعداد نفوس موجود در قم، حالات و كيفيت بلده و بلوكات و مزارع كشان و رساله ي جوابات مسائل ركينه از ميرزا ابوالقاسم قمي (رحمت الله عليه) كه در پاسخ به پرسشهاي ملا علي مازندراني ملقب به ركن نوشته شده است.

خلاصة البلدان، اثر صفی الدين محمد بن محمد هاشم حسينی قمی،‌ تأليف در ۱۰۷۹ق، كه به كوشش حسين مدرسی طباطبايي در رديف مآخذ تحقيق درباره قم به چاپ رسيده: مدرسی در چاپ خلاصة البلدان از نسخه ی موزه ی بريتانيا (8375.or) بهره برده كه داراي هشت باب بوده،‌ و به گفته وی در انوار المشعشعين حكاياتي از خلاصة البلدان نقل شده كه در نسخه ی مورد استفاده وي نيامده است. خوشبختانه در اين روزها نسخه اي ارزشمند از خلاصة البلدان براي فروش به كتابخانه مجلس عرضه شده كه اضافاتی نسبت به نسخه مدرسی دارد. اين نسخه داراي دوازده باب است كه عناوين ابواب اضافی آن چنين است: باب نهم: در ذكر بعضی از احوال موضع غدير خم؛ باب دهم: در ذكر بعضی از محاسن دار المومنين سبزوار؛ باب يازدهم: در ذكر بعضی از محاسن دار المومنين استرآباد؛‌ باب دوازدهم: در ذكر بعضی از احوال مشهد مقدس رضوی، كه در اين باب حكايات متعددی آورده است. اين نسخه از آغاز و انجام اندكی افتادگي دارد لذا نام كاتب و تاريخ كتابت در آن ذكر نشده، ولی به نظر مي رسد از قرن دوازدهم هجری باشد. نسخه بر اثر نامهرباني و بي توجهی مالكان آن آسيب جدی ديده ولی مطالب آن مقرو و خوانا است.