فرهنگ های فارسی به فارسی که در بخش اول کتاب عنوان و معرفی شده اند ترتیب تاریخی دارند، جزء این دسته نصابهای فارسی به فارسی، یعنی کتابهایی که لغات فارسی را در قالب نظم معنی کرده اند آمده اند و نیز کتابهایی که لغات و ترکیبات متن نثری یا مثنوی یا منظومه ای را وسیله شرح اشعار ساخته اند بخش دوم کتاب را با ترتیب تاریخی دربردارد. فرهنگهای فارسی با معادل بیگانه در بخش سوم، هرکدام جداگانه با ترتیب تاریخی تقدیم خوانندگان شده است. در بخش چهارم کتابها که مربوط به زبانها و گویشهای محلی است به ترتیب تاریخ نشر قرار داده شده اند. در بخش پنجم فرهنگهای موضوعی، با ترتیب الفبایی نام کتاب آورده شده اند و کتاب دارای بخش ششمی است، که "عنوان فرهنگ گونه ها" بدان داده شده است و مشتمل بر نمونه کتابهایی است که لغات را پایه بیان مطالب علمی یا هنری یا تخصصی یا ذوقی و فنی، حتی طنز قرار داده اند ...
موضوع کتاب سراج اللغه، اشعار فارسی و عربی مربوط به لغات قرآن یا به نظم درآوردن لغات قرآن کریم است که توسط سیدمحمدتقی مدنی اصفهانی چهارسوقی تالیف شده است
در کتاب درآمدی بر دایره المعارف علوم اجتماعی دكتر ساروخاني از استادان قديمي دانشكده علوم اجتماعي دانشگاه تهران، متخصص در جامعه شناسي خانواده و ارتباطات جمعي است و اين امر در توصيف او در واژه هاي مربوط به اين دو رشته مشهود است. دكتر ساروخاني در دايرة المعارف علوم اجتماعي علاوه بر معاني واژه ها، توصيف دقيق و مبسوطي از هر واژه را با ذكر مسائل جانبي و گاه نظر يات مربوط به واژه ها را آورده است و از اين طريق فرهنگ واژگان را به يك دايرة المعارف تبديل كرده است.
ترجمان القرآن رسالهای فارسی در توضیح واژههای قرآن کریم. جرجانی این رساله را از سوره حمد آغاز کرده، و سپس از سوره ناس به ترتیب معکوس تا سوره بقره ضمن حذف مکررات ادامه داده است. این کتاب را عادل بن علی بن حافظ که بنا به شواهدی در همان قرن 9ق/15م میزیسته؛ برای سهولت در مطالعه بر اساس حروف الفبا مرتب کرده است. این اثر در 1333 ش به کوشش محمد دبیرسیاقی در تهران به چاپ رسید.
از مجموع نوشتههای مورخان و جغرافیانویسان و گزارشهای جهانگردان و مسافران و اسناد و مدارک معتبر برمیآید که احداث حصار و پناهگاه و استقرار مرزبانان و نگهبانان در شمال دشت قزوین، به قصد جلوگیری از تاختوتاز ساکنان کوهستانی شمال دشت و مطیع ساختنشان در دوران حکومت ساسانیان صورت گرفته است و ایجاد حصار یا دژی را که هسته اولیه بنای شهر قزوین شده است، به شاپور پادشاه ساسانی نسبت دادهاند. در بخش نخست این کتاب منابع سیر تاریخی بنای قزوین و بناهای آن در چهار فصل به ترتیب تاریخی نقل شده و در فصل پنجم رؤوس مطالب مندرج در فصول قبلی به ترتیب فهرستوار بیان شده است. در بخش دوم همه بناها، مکانها، کتیبهها، باغها و رودها به ترتیب الفبایی درج شده است. بانی دژ شاپور و محل آن و وجه تسمیه قزوین در بخش سوم و گفتار پایانی کتاب آورده شده است.