اسماعیلبن حسن جرجانی (گرگانی) كه در سالهای 434 تا 531 میزیسته است، پزشكی توانا و حاذق و نویسندهای با ذوق و باریكبین بوده است. كتاب ذخیره خوارزمشاهی او، كه آخرین تألیفش شمرده میشود، درواقع دایرهالمعارفی است از همه علوم پزشكی كه تا زمان تألیف در سرزمین ایران رایج و شناخته بودهاند. یكی از رشتههای علوم پزشكی كه در این كتاب مورد توجه قرار گرفته، چشمپزشكی است كه تقریباٌ حاوی همه اطلاعات مربوط به این رشته است و برخی از ملاحظات علمی آن هنوز هم ارزش خود را حفظ كردهاند. آقای تیری دوكروسل دپس، كه فارغالتحصیل رشته پزشكی از دانشگاه پاریس است، این ذوق و همت را داشته است كه «مباحث چشمپزشكی در ذخیره خوارزمشاهی» را موضوع رساله دكتری خود قرار دهد و كتابی تحقیقی و خواندنی و آموزنده فراهم آورد.
هاشم اعتماد سرابی نویسنده کتاب، در مورد موضوع کتاب می گوید: این نوشته ها یک قسمت از مقالاتی است که در این چند ساله در روزنامه خراسان چاپ شده است، چیزهایی که پیرامون مسائل مختلف نوشته ام. که البته مثل نماز آن مردک گلستان چیزی نبوده که به کار آید. از سستی و نقص اما چرا باز به شکل کتابی در می آید منکه هنوز از رنج شرم "اسائه ادب" فارغ نیامده ام، واقعه ایست مشکلم... احساسی است و امیدی گنگ و خام و اگر با این همه، کمک کوچکی به درک درست شده باشد خود را ماجور یافته ام.
موضوع کتاب حاضر در مورد زندگی نامه امیر عنصرالمعالی کیکاووس نویسنده کتاب قابوسنامه تالیف غلامحسین یوسفی که توسط انتشارات دانشگاه تهران منتشر شده است.
"خف علائی" یا "خفی علائی" یا "الخفیه العلائیه" دومین تالیف طبی سید اسماعیل است که به امر اتسز خوارزمشاه پس از سال 521 ه.ق تالیف شده است. خف علائی خلاصه ای از ذخیره خوارزمشاهی است، اما این مطلب به تمام معنی کلمه صحیح نیست. بلکه در خف علائی از تشریح و وظایف الاعضاء و بسیاری از بیماریها و ایضا داروهای مفرد و مرکب و موضوعات دیگر که در کتاب ذخیره مشروحا مذکور افتاده در خف علائی دیده نمی شود. بطور خلاصه، ذخیره کتابی است در طب و بهداشت و متفرعات آن که با احاطه کاملی که جرجانی به این علوم داشته و با استفاده از کتب پیشینیان همانطور که آمده موجد "تجدد طب ایرانی" است. اما خفی علائی را مخصوص پادشاه به رشته تحریر در آورده. به عباره الاخری خفی علائی کتابی مخصوص و محض رفع حاجت شاه و بزرگان و اعیان و طبیعتا سایر طبقات می باشد. ایضا خف علائی برای آن دسته که استفاده از ذخیره مشکل بوده، بسیار آسان گردیده که طالبان به آن مراجعه نمایند.