آشنایی با زندگانی عادی و معنوی مردم روزگاران گذشته و روش فرمان روایان و شهریاران پیشین و آیین دستگاههای فرمانروایی که خود یکی از مظاهر زندگی مدنی مردم است و شناخت آثار فرهنگی و تاریخی آنها یکی از بخشهای بسیار مهم فن تاریخ است و دقت بیشتری هم در آن میبایست بکار برد، به ویژه آنکه در زمینه تاریخ اجتماعی و اقتصادی ما مدارک روشن و بسنده ای در دست نیست، و در کتابهای تاریخی ما به این مطلب نیز چندان عنایتی نشده است، به مثل اگر ما بخواهیم به تاریخ به تاریخ دوران صفوی از این رهگذر بپردازیم آنهم در روزگاری که این دستگاه روبه نابودی نهاده است سندهای رسا و جامعی نخواهیم داشت، و ناگزیریم که گذشته از کتابهای تاریخی که آنهم کم است به دیوانهای سرایندگان و رساله های علمی و فلسفی آن زمان مانند حدیقه الشیعه عبدالحی رضوی کاشانی که رساله ایست کلامی فلسفی به عربی و در 1121 انجام یافته است و نکته های تاریخی فراوانی را هم دربردارد و ... میرزا محمد رحیم شوکت نامه را در زمان صدرات خود برای خان خانان صفی قلی خان بیگلربیگی ایروان بنام شاه سلیمان صفوی در 1 شعبان زمستان اودئیل ماه دی سال 1084 ساخته و گزارش مانند کارهای عمرانی هشت ساله این فرمان رواست نزد شاه و گویا بی مانند یا کم مانند باشد.
کتاب گزارش نامه ایران شامل چهار بخش است که این کتاب بخش نخست آنرا شامل می شود و موضوع این بخش درباره گزارش ایران پیش از اسلام است که توسط مهدیقلی هدایت در سال 1317 تالیف شده است
در این کتاب درباره چگونگی پیدایش سلسله ایلخانان تا تیموریان و ویژگیهای سیاسی و اجتماعی برخی از آنها سخن گفته شده است. اگرچه درباره بعضی از این خاندانها پژوهشهای مستقلی نگارش یافته است اما چون تجزیه و تحلیل وقایع سیاسی تاریخ این دوره برای علاقه مندان و دانشجویان امری دشوار می نماید نویسنده بر آن شد که کتابی مستقل دراین باره فراهم آورد و در آن مهمترین مسایل سیاسی و اجتماعی ایران را در دوره ایلخانان بررسی کند. این کتاب در دو بخش و ده فصل، برابر فهرست ارائه شده، تنظیم یافته است.
صدرالدین محمدبن ابراهیم بن یحیی شیرازی که به صدرای شیرازی و ملاصدرا و صدرالمتالهین نامبردار است از فیلسوفان جامع و صاحب نظر روزگار صفوی است و او اگرچه در کتابهای خود به ویژه در اسفار روش جمع و گرد آوردن نوشته های دیگران را پیش گرفته بود ولی خود او هم در مبحث تعقل و خیال و مثل و حرکت و حدوث عالم و نفس و معاد رای و پندار خاصی دارد که از خود او است و کتر در آثار دیگران دیده می شود. آثار مسلم صدرای شیرازی بر روی هم به چهل کتاب و رساله و مقاله و نامه می رسد که جز سه اصل همه به عربی است و اینک آنها را میشناسم. گذشته از آنها نام 18 اثر است که در فهرستها و سرگذشت نامه ها از آنها یاد شده و برخی از انها باید از صدرالدین محمد دشتکی شیرازی و برخی از پسر خود صدرا باشد و برخی هم گویا نام دیگر رساله های خود صدرای شیرازی است و برخی را هم من چون نسخه انها را ندیده ام نتوانسته ام درباره آنها داوری کنم همه اینها پس ازیاد کردن آثار صحیح شیرازی بنام آثار منحول و مشکوک برشمرده میشود.
کتاب حاضر جلد چهارم از فهرست نسخه های خطی کتابخانه ملک وابسته به آستان قدس است که شامل نسخه های فارسی از کلیات شوقی تا یوسف و زلیخا میشود. این کتاب زیر نظر ایرج افشار و محمدتقی دانش پژوه و در سال 1364 تالیف شده است.