کتابخانه مجازی ادبیات

شاهنشاهی ایران مجموعه‌ای از شاهنشاهی‌های ایرانی یا ایرانی زبان است که بر فلات ایران، سرزمین مادری ایرانیان و آسیای غربی، آسیای جنوبی و مرکزی و منطقه قفقاز فرمانروایی می‌کرده‌اند. با شکست آشوریان از مادها و شکل‌گیری شاهنشاهی ماد، پایه‌های نخستین شاهنشاهی آریایی‌تباران در ایران بنا نهاده شد. شاهنشاهی ایران در گسترده‌ترین حالت خود مربوط به شاهنشاهی هخامنشی و در زمان داریوش و خشایارشا است که به صورت پادشاهی متحد از منطقه‌ای در استان فارس در ایران امروز برخاست. پس از سال‌ها فرمانروایی تیموریان و تشکیل حکومت‌های کوچک و بزرگ که عمده آن‌ها فرهنگ ایرانی را بازمی‌نمایاند، صفویان فرمانروایی گسترده‌ای را شکل داد که می‌توان از آن به عنوان یکی از دودمان‌های شاهنشاهی ایران نام برد و پس از دوره‌های گوناگون حکومت‌های ملوک الطوایفی و پس از سال‌ها توانستند دوباره ایران متحد را بنا نهند....

دین زرتشت و نقش آن در جامعه ساسانیان، تألیف فرشته عبدالهی، همان‌طور که از نامش پیداست به بررسی جایگاه دین زرتشت و دستگاه حکومتی ساسانیان اختصاص دارد. مؤلف با روش توصیفی و با استناد به برخی آثار تاریخی و کتاب‌های پژوهشگران در این زمینه، متن خود را نگاشه است. کتاب از نظر ساختار بر دو قسمت است که هر قسمت نیز بخش‌‎هایی دارد. در قسمت نخست که مشتمل بر هشت بخش است، ابتدا در دو بخش، زندگی زرتشت (زمان و مکان او) و تصویری از او از پرتو دیدگاه‌‎های سنتی ارائه گردیده است. دو بخش دیگ، قدیمی‌ترین بناهای مذهبی به‌جای مانده از زرتشتیان و بنای دخمه‌ها را مورد توجه قرار داده و در چهار بخش دیگر آن، مطالبی چند درباره عقاید دینی مادها، هخامنشیان و رسالت وی، محل و تاریخ ظهور زرتشت و تأثیر او بر اقوام مختلف از نظر گذرانده شده است. در قسمت دوم که دوازده بخش دارد، موضوع اصلی کتاب، یعنی نقش دین زرتشت در جامعه ساسانی بررسی گشته است. نقش دین زرتشت در شکل‌گیری جامعه ساسانی و پیوند این جامعه با دین زرتشت و انگیزه شاپور اول از اجازه دادن به مانی جهت تبلیغ کیش خود، موضوع سه بخش نخست است. نگاهی به عملکرد و نقش دولتمردانی همچون کرتیر، تنسر و نرسی و مواجهه با کیش زرتشت و کارهای آن‌ها جهت گسترش آن و همچنین چگونگی پذیرش دین و باورهای مذهبی به‌وسیله پادشاهان ساسانی، محتوای چهار بخش بعدی را تشکیل می‌دهد. نویسنده در بخش‌های هشتم تا یازدهم، نقش روحانیون زرتشتی در جامعه ساسانی، ظهور مزدک و آیین مهرپرستی و زروانیسم در این دوران و چگونگی مواجهه ساسانیان با این گرایش‌های جدید را بررسی کرده است. آخرین بخش این قسمت، به بررسی فرهنگ و تمدن در جامعه زرتشتی ساسانیان و تلاش شاهان این خاندان جهت رشد و بالندگی فرهنگ و تمدن ایران در این دوره اختصاص دارد.

کتاب قدیمی امانت داری خاک، پژوهشی ارزشمند پیرامون تخت‌جمشید می‌باشد. نویسنده این اثر که خود باستان‌شناسی حاذق بود، شرح چگونگی بیرون کشیدن تخت‌جمشید را از دل خاک پس از هزاران سال، تشریح کرده است. این کتاب از ۱۰ فصل تشکیل شده است: در فصل نخست اوضاع تخت جمشید پیش از دوران پهلوی با تکیه بر اسناد و مطالب و عکس‌های بازمانده‌ی تاریخی، بیان شده است. فصل دوم و سوم به توضیح ایجاد و تاسیس بنگاه علمی تخت‌جمشید در دوران رضاشاه و نخستین فعالیت‌های علمی برای احیای این اثر باستانی پرداخته است. فصل چهارم در رابطه با چگونگی کشف پلکان‌های شمالی کاخ مرکزی (کاخ سه دروازه) و پلکان‌های شرقی کاخ آپادانا از دل خاک توسط باستان‌شناسان بزرگ آن عصر، می‌باشد. فصل پنجم دربردارنده توضیحاتی در باب نقش و نگارهای پلکان‌های شرقی کاخ آپادانا است. در این فصل عکس‌های تاریخی بی‌نظیر و نایابی از این نقوش وجود دارد که بسیار جالب توجه است. فصل ششم کتاب امانتداری خاک درباره معرفی نمایندگان استان‌های (ساتراپ‌های) شاهنشاهی هخامنشی و تصویرهای آن‌ها می‌باشد. فصل هفت این کتاب سترگ، شامل توضیحاتی درمورد نقوش پلکان شمالی کاخ مرکزی (سه دروازه) به همراه تصاویر و عکس‌های تاریخی از آن‌هاست. فصل هشتم یکی از مهم‌ترین فصول این کتاب است. این فصل به ماجرای کشف لوح‌های زرین و سیمین (طلایی و نقره‌ای) تخت جمشید که یادگار بی‌نظیر شاهنشاه داریوش هخامنشی است. الواحی که به نوعی سند مالکیت ایران‌زمین می‌باشد، پرداخته است. این فصل حاوی تصاویر بسیار فوق‌العاده‌ای از این کشف هیجان‌انگیز است. فصل نهم دربردانرده گزارش پیدا شدن سی هزار لوح گلی است. برخهی از این الواح در همین کتاب ترجمه شده‌اند. توجه داشته باشید که بیشتر این الواح برای مطالعه به آمریکا برده شدند و همین اواخر برخی از آن‌ها پس از ده‌ها سال، به وطن بازگشته و اکنون در موزه ملی ایران قرار دارند. فصل دهم نیز به گزارشی از آخرین بازدید رضاشاه از تخت جمشید و پیگیری‌های او درمورد کاوش‌های باستان‌شناسی در این منطقه پرداخته است.