کتابخانه مجازی ادبیات

تقویم تطبیقى هزار و پانصد سالۀ قمری و میلادی تألیف فردينالد و وستنفلد و ادوارد ماهلر، بامقدمه و تجديد نظر حكیم‌الدین قریشی، تقويم تطبيقى سالهاى قمرى و ميلادى از سال 1 ق/622 م تا 1500 ق/2076 م به انضمام راهنماى تبديل تاريخ هجرى شمسى به ميلادى و بالعكس است. تقويم مزبور به صورت جداولى تنظيم شده و در اين جداول، در برابر هرماه قمرى، روزهاى هفته باتاريخ ماه و سال ميلادى نشان داده شده است. اين كتاب نخستين بار در سال 1854 م درلايپزيك منتشر شد و جداول آن تا سال 1300 ق را شامل مى‌شد. مستشرق ديگرى(ماهلر) آن را تكميل و تقويم را تا سال 1500 ق ادامه داد. آخرين ويرايش كتاب در سال1916 م توسط اشپولر در ويسبادن انتشار يافته است. مصحح مسلمان هندى در اين چاپ علاوه بر اينكه ارقام را به فارسى ارائه نموده، مقدمۀ ممتع و سودمندى، به فارسى، بر كتاب نگاشته كه مشتمل است بر تاريخچۀ تقويم در ميان ملل اروپايى و آسيايى و مسلمانان، سابقۀ تدوين جداول تبديل تاريخ و روش استفاده از كتاب. تنظيم سه جدول شامل ترتيب روزهاى سال قمرى، سال ميلادى و سالهاى كبيسۀ تقويم قمرى بر كارآيى كتاب افزوده. بعلاوه،در اين مقدمه دو كتابشناسى يكى با عنوان«منابع و مآخذ مقدمه» و ديگرى با عنوان «كتابشناسى براى مطالعۀ بيشتر» آمده كه هردو براى خواننده سودمنداست

در این کتاب، شیوه استخراج و تطبیق شش تقویم مهم (اسکندری، میلادی ژولین، هجری خورشیدی، و دو تقویم جلالی و خانی مربوط به آن هجری قمری، یزدگردی و میلادی گریگوری) فراهم آمده است" .دقیق‌ترین شیوه استخراج و تطبیق تقویم‌ها، روش روزشمار است که در این روش خرده حساب‌ها، تحلیل می‌رود، و صحت محاسبات آن به کمال است .در زیج ملک، قواعد استخراج و تطبیق تقویم‌ها به روش روزشمار توضیح داده شده است ."علاوه بر آن شش تقویم مهم و اصلی، هشت تقویم محلی و قومی ایرانی (مازندرانی، طبری، دیلمی، کومشی، صبی، کردی، پشتکوهی، کوهدشتی، و دریایی نیز تبیین و توضیح داده شده است .

استاد احمد بیرشک بی تردید یکی از معدود خدمتگزاران عاشق فرهنگ و جوانان این مملکت بود. او که ریاضیدان و دانشمندی خودساخته بود و بنیانگذار نخستین گروه فرهنگی (با سرمایه گذاری گروهی از معلمان نخبه) مشهور به مدارس ملی (بخش خصوصی) منحصر به فرد در ایران و جهان است و کتاب های پرشماری را تألیف و ترجمه کرده و مقاله های بی شماری را نگاشته... در سال های دهه ی آخر عمر (١٢٨٥ تا ١٣٨١) با تلاش ها و سفرها، در گاهشماری ایرانی ضمن روشن ساختن نادانسته های بسیار این تقویم، آن را به صورت دقیق ترین تقویم جهان به مجامع گاهشماری اروپا و امریکا معرفی کرد و نام ایران را در نشریات این مؤسسات، بلند آوازه ساخت. بیرشک، کتاب «گاهنامه تطبیقی سه هزار ساله» را در سال ١٣٦٢ تألیف کرد و شرکت انتشارات علمی و فرهنگی آن را در سال ١٣٦٧ به چاپ رساند و چاپ دوم آن در سال ١٣٧٢ به انجام رسید. چاپ سوم آن، کتاب معرفی شده است که در سال ١٣٧٩ در ٥٤٤ صفحه در قطع بزرگ (٣٠*٢١) دو سال قبل از درگذشتش به چاپ رسید. این کتاب علاوه بر تطبیق سالهای هجری خورشیدی و مهی (هجری قمری) و میلادی به هم و تقویمی به نام «تقویم ملی» (با مبدأ ٣٧٣٢ سال پیش) پیشنهادی وی که با سه تقویم یاد شده در طول ٥٤٢١ سال تطبیق داده شده، مطالب بسیار جالبی را در ارتباط با گاهشماری که همه آن ها را با هم در جایی نتوان یافت، آورده است.

این کتاب ویرایش ششم و کاملا جدید اثری است که از سال 1943 پیوسته چاپ شده است. مطالب آن با هر ویرایش جدید افزایش یافته و اطلاعات به روز شده است و در این ویرایش مدخل های شیمی بازنویسی شده اند تا از کاربرد اصطلاحات جدید این علم در سراسر کتاب اطمینان حاصل شود. واژه های جدید در فیزیک حالت جامد؛ فیزیک ذره ای؛ اخترشناسی؛ و تکنولوژیکامپیوتر اضافه شده و هرجا ضرورت ایجاب کرده در مدخل های موجود تجدید نظر شده است. در این فرهنگ توضیحات موثق و واضحی از واژگان پایه فیزیک، شیمی، ریاضیات و نجوم با مختصری از واژگان مورد استفاده در حوزه های بیوشیمی، بیوفیزیک و بیولوژی مولکولی فراهم آمده است. تمامی اطلاعات کمی و عددی در دستگاه یکاهای بین المللی (SI) داده شده است. فرهنگ علم راهنمایی برای دانش آموزان، دانشجویان، معلمان، استادان و برای کلیه متخصصانی که شاخه های مورد بحث در این کتاب از حوزه تخصصی آن ها خارج است یار و کمکی ضروری است و برای خوانندگان عمومی هم در زمینه تعداد زیادی از واژه های علمی و فنی که در حال دیگر جزئی از زندگی روزمره شده اند مرجع مفیدی به شمار می آید.