کتابخانه مجازی ادبیات

در این کتاب طی سه بخش، سیر فرهنگ و تاریخ تعلیم و تربیت در ایران و اروپا بازگو شده است. بخش اول که "سیر فرهنگ و تعلیم و تربیت در ایران" عنوان گرفته شامل مباحثی از این قبیل است: روش تعلیم و تربیت در ایران بعد از اسلام؛ مهم‌ترین مراکز تعلیم و تربیت؛ نخستین تلاش‌های بشر در راه کتابت و نگارش مورد علاقه خود؛ عقیده چند تن از صاحبنظران ایرانی در باب تعلیم و تربیت؛ تعمیم نسبی فرهنگ بعد از اسلام، نخستین مدرسان و نقش ایرانیان در توسعه و تکمیل مداری و رشد فرهنگ اسلامی؛ وضع اجتماعی و فرهنگی ایران مقارن حمله مغول؛ مکتب خانه‌ها در عهد صفویه؛ وضع مدارس در اواخر زندیه و اوایل عهد قاجاریه؛ تعلیم و تربیت در عهد قاجاریه؛ وضع مدارس در آغاز جنبش مشروطیت. در بخش دوم ذیل عنوان "نظریات جدید در تعلیم و تربیت" مباحثی از این دست به چشم می‌خورد: تعلیم و تربیت در غرب؛ وضع کلی تعلیم و تربیت در عصر ما؛ روش‌های نوین در آموزش و پروش؛ چگونه فرزندان خود را تربیت کنیم؛ حمایت و جانبداری ویکتور هوگو از فرهنگ بشری. سومین بخش که "سیر فرهنگ و تعلیم و تربیت در اروپا" نام گرفته مشتمل بر عناوینی از این قبیل است: تعلیم و تربیت در یونان باستان؛ تعلیم و تربیت در روم قدیم؛ مدارس و علوم در قرون وسطی؛ رشد فرهنگ وعلوم تجربی در جریان نهضت اسلامی؛ احیای علوم قدیم؛ رنسانس و تجدید حیات علم و ادب؛ نهضت ادبی در اروپا.

راهنمایی به معنای اعم فکر جدیدی نیست و از زمانهای قدیم مردمی در اجتماع بوده اند که احتیاج به راهنمایی و هدایت داشته اند و در مقابل این عده رهبرانی نیز وجود داشته اند که در حل مسائل مختلف همنوعان خود را یاری می نموده اند ولی آنچه امروز در دنیای تعلیم و تربیت جدید راهنمایی نامیده میشود با مفهوم تاریخی این کلمه فرق فاحش دارد و در اثر تغییرات محیط و پیچیدگی شرایط زندگی اجتماعی بوجود آمده است. از اوائل قرن بیستم مفهوم جامعه تغییر قابل توجهی نموده است وگرچه اصولا اجتماع جمعی از مردم همزبان و هم سنت جامعه ای را تشکیل میدهد ولی از آنجا که رواج سنن و السنه در اثر آشنایی جوامع با همدیگر بسط و توسعه یافته است و از طرفی بعد مسافتها با پیدا شدن وسائل نقلیه سریع السیر رو به کاهش می رود به جرات می توان گفت که جوامع نه فقط از لحاظ جغرافیایی بلکه از لحاظ طرز فکر و جستجوی کمال مطلوب نیز روز به روز توسعه می یابد سنن و عادات قدیم در هم شکسته می شود و سنن جدید و انتظارات تازه تری در اجتماع بوجود می آید امروز بیش از هر زمانی از هر زن و مرد و کودکانتظار می رود که از تمام استعدادهای نهفته خویش برای بهبود وضع خود و همنوعانش استفاده نماید...

در پی گشت راه‌های نو، شناخت تجارب و شگردهای آموزشی ملل دیگر به‌ویژه ملت‌های خاورزمین اهمیت شایانی دارد؛ بنابراین در این کتاب به فرهنگ و آموزش در چین پرداخته شده است. در این کتاب مباحثی چون: ملیت و زبان، اندیشه و اندیشمندان، مذهب، فرهنگ، غرب‌گرایی در چین، دگرگونی نظام اجتماعی، آموزش و پرورش، آموزش متوسطه و عالی، انقلاب فرهنگی و آموزشی و .... بررسی شده است.