کتابخانه مجازی ادبیات

ژنرال فرانسوی تره زل ( متولد ۱۷۸۰ میلادی ) معاون ژنرال گاردن مامور نظامی ناپلئون که برای آموزش سپاه ایران با فرماندهی عباس میرزا ولیعهد فتحعلیشاه در جنگ با روسیه به ایران آمده بود ، طی ۸ ماه مسافرت در سال ۱۸۰۸( ۱۲۲۳ ق( به ایران ، گزارشی برای ناپلئون تهیه کرد که بنام سفرنامه ژنرال تره زل منتشر شده است. تره زل قصد داشت راه‌های این سوی جهان را شناسایی کند. وی در این راه عذاب فراوانی کشید و بعد از نه ماه تحقیقات در باب راه‌های کاروانی هرات و قندهار و سواحل سند به تهران رسید. در این شهر باز با ماموریت جدید گاردان مبنی بر شناسایی و تهیه نقشه عازم ولایات گیلان و مازندران گردید. تحقیقاتی را که تره زل جوان در این ماموریت انجام داد بقدری کامل است که مشکل می‌توان باور کرد که چگونه مهندسی جوان تا این اندازه علاوه بر معلومات جغرافیایی و نقشه برداری و راه‌شناسی و احصاییه و نکات نظامی اطلاعات نجومی و سیاسی و تجاری و مالی نیز بدست داده باشد که تحصیل بعضی از آنها به نهایت درجه اشکال داشته و توام با موانعی بوده و از تمام مراتب گذشته نقشه‌هایی را که مسافرین قبل از او برداشته بودند تصحیح نموده و محلهای آنها را با اماکن تطبیق کرده است. تره زل گزارش ۳۰۰ صفحه‌ای از سفر هشت ماهه تحقیقاتی‌اش تهیه کرد و اخباری از سواحل خلیج فارس گرد آورد و آنها را برای ناپلئون که مورد علاقه وافر او بود، فرستاد. این اسناد که خط سیرهای مشروح تره زل و بعضی دیگر از اعضای هیئت مامورین مانند؛ ترویلیه و فابویه و دوپره و لامی و برنار و بیانخی دادا را نیز متضمن بود در باب جغرافیا و شناختن اراضی ایران از بهترین منابع است. تره زل افزون بر اطلاعات راه‌ها و آگاهی‌های جغرافیایی از اوضاع دربار و شاه و عباس میرزا نایب‌السلطنه و نیز قشون و … در یادداشت‌های او می‌توان یافت. تره زل در انجام ماموریت به شرق در مجموع ۱۲۰۰۰ کیلومتر راه (با در نظر گرفتن مشکلات حمل و نقل و خطرات سفر بدان روزگار اهمیت کار تره زل بیشتر هویدا می‌شود.) پیموده و مورد بررسی کرده است. وی مدتی آجودان سرتیب گیومینو از افسران مشهور فرانسه بود. وی یکی از دو چشمش را در جنگ از دست داد و با یک چشم باز به خدمت در ارتش ادامه داد...

مولف در این کتاب، نخست به موقعیت جغرافیایی و اقلیمی منطقه فلات مرکزی ایران و سابقه تاریخی این منطقه اشاره می‌کند، سپس ضمن معرفی قبرستان‌های عصر آهن، چگونگی معماری و ساختار قبور، همچنین شیوه‌های تدفین و آیین‌های تدفین در این دوره را شرح می‌دهد .

آنچه بنام ائوگمدئچا از نظر خوانندگان می‌گذرد از نوشته های پیشینیان است که متن پهلوی و پازند آن در دست می‌باشد دانشمندان می‌نویسند اصل این نوشته به زبان اوستائی و دارای 29 بند و مجموعه 280 کلمه بوده است. در متن پازند این بندها به یکصد و یازده و در متن پهلوی به یکصد و چهار پخش شده است. از نویسنده و زمان نوشتن این نوشته آگاهی در دست نیست، به گفته وست دانشمند انگلیسی زمان تالیف کتاب نمی تواند متاخرتر از قرن 12 میلادی باشد.

مثلها و صناعات وابسته به آن در زیباسازی کلام نقش بسزایی دارند و شیوایی کلام با همراهی مثلها که از قدیمی ترین آثار ادبی و حکمت عامه به شمار می روند، افزون تر می گردد. رحیم عفیفی در پیشگفتار کتاب حاضر در رابطه با سخن فصیح، تاثیر مثل در سخن، چیستی مثل و کاربرد آن در دوران پیش از اسلام، نظرات احمد بهمنیار و علی اکبر دهخدا درباره مثل و حکمت، انواع مثل، تمثیل، ارسال المثل و ... سخن گفته است. مدخل الفبایی این کتاب شامل حکمت ها و مثلهایی از قصاید، غزلیات، رباعیات و مثنوی های شعرای قرون سوم تا یازدهم هجری است. این کتاب در سال 1371 توسط انتشارات سروش در اختیار علاقمندان قرار گرفت.