در گسترة علوم، «جغرافیا» یکی از دانشهایی است که دورههای مختلفی را گذرانده و تکامل یافته که در این تکامل، دانشمندان مسلمان نقش قابل توجه و ستایشی داشتهاند. بسیاری از دانشمندان مسلمان، در تمامی قلمرو اسلام و فراتر از آن به سفر پرداخته و دیدههای خویش را به ثبت رسانده و از این راه، به پیشرفت علم جغرافی کمک نمودهاند. در این کتاب، بر معرفی جهانگردان مسلمان، در دورههای میانی همت گمارده شده که از آن میان، میتوان ابن وهب قریشی؛ ابودلف؛ یعقوبی؛ استخری؛ ابوریحان بیرونی؛ ناصرخسرو؛ ابن جبیر؛ یاقوت حموی؛ عبداللطیف بغدادی؛ و ابن بطوطه را نام برد.
«تطبیق لغات جغرافیایی قدیم و جدید ایران»، کتابی است به زبان فارسی که به موضوع تطبیق اسامی قدیمی اماکن و شهرها و کوهها و دریاها و رودها و صحراها و طوایف و غیره در ایران با اسامی جدید آنها میپردازد. انگیزه مولف از نگارش این اثر تطبیق نام شهرهای قدیم و جدید ایران است که در کتاب «درر التیجان فی تاریخ بنی الاشکان»، منسوب به وی درج گردیده است؛ زیرا بسیاری از این نامها در زمان نگارش اثر مزبور تغییر یافتهاند یا اوضاع جغرافیایی آنها دگرگون شده است. این کتاب در سال ۱۳۱۱ ه. ق. به نگارش درآمده است. کتاب دارای مقدمه است که مطالب آن ضمن سه فصل ذیل بیان میگردد: فصل اول: در جغرافیای قدیم. فصل دوم: در فن اتونوگرافی. فصل سوم: در باب السنه مختلف عهد قدیم. در ادامه به موضوع اصلی کتاب؛ یعنی تطبیق اسامی شهرها و... به ترتیب حروف الفبا پرداخته شده است. کتاب همچنین دارای بخشی است که توسط مصحح بدان افزوده گشته است...
روز سه شنبه چهارم مهرماه 1323 آقای پرفسور استیون رانسیمان در انجمن فرهنگی ایران و انگلیس در باب نفوذ ایران در تمدن اروپا در قرون وسطی سخنرانی کردند. پرفسور نامبرده از دانشگاه کمبریج باخذ دو گواهی نامه لیسانس نائل آمده و از سال 1927 تا 1938 عضویت پیوسته ترینی تی کالج را داشته و از سال 1932 تا 1938 در دانشگاه کمبریج دانشیار بودهاست. در هنگامی که پرفسور رانسیمان در دانشگاه کمبریج بودند مرحوم پرفسور ادوارد براون که بسیاری از خاورشناسان و دیگر دانشمندان مرهون تشویقات وی در ایرانشناسی بوده اند ذوق ایشان را نسبت به ایران برانگیخته و از آن پس همواره به تحقیق و استقصا در آثار هنری این سرزمین پرداخته اند... پس از پایان سخنرانی پرفسور رانسیمان بانو لامبتن ضمن تشکر از سخنران اظهار داشتند "سخنرانی پرفسور رانسیمان توجه شنوندگان را به مسائل مربوط به تاثیر اجتماعات در یکدیگر جلب کرده است زیرا ایشان نشان دادند که سرچشمه ذوق هنرمندان بیزانتن را در بسیاری از افکار و نقشه ها باید در خاور جستجو کرد. سخنرانی ایشان این نکته را آشکار ساخت که اهمیت تاریخ هنرهای زیبای دوره ساسانی بیشتر در تاثیری است که آن هنرها در صنایع ظریفه بیزانتن داشته است"