در کتاب حاضر کوشش به عمل آمده تا بسیاری از ناگفته ها، گفته آید و برخی از اسرار هویدا گردد و بر اساس معتبرترین مآخذ تاریخی موجود، هویت کوروش اقدامهای وی و انگیزه ها و رهاورد پیکارهای او بدرستی نه تنها حکایت که تحلیل و تبیین شود. و در این راستا به دستاویزهای کهن و نوین، در نوشته های قدما و متاخرین از مورخان و اهداف طرح آنها، اشاره رفته است و به ناچار در حدّ اشباع پیرامون دوالقرنین؛ اسکندر مقدونی، اذواء یمن، دارا پوردارا و دیگر کاندیداهای این عنوان گفت و گو شده و نیز نمایانده شده است که در این گیر و دار چه کسانی راه درست پیموده اند، ابوالکلام آزاد، علامه طباطبایی، سعید نفیسی، باستانی پاریزی یا محط طباطبایی، حسن پیرنیا و دیگران از معاصرین یا ارباب نظر از عالمان دورانهای پیشین قوم، چون قتاده، معاذ بن جبل، فخر رازی، ابن اثیر، ابن کثیر، ابن خلدون، ابوریحان بیرونی و ... همچنین در این باره غفلتهای شگفت انگیز پاره ای از ارباب تفسیر و تاریخ گوشزد شده و با بهره جستن از منابع گران سخن آخر در این باب عرضه گشته است.
ر این کتاب که از سوی "اداره کل میراث فرهنگی استان تهران "انتشار یافته تلاش شده جغرافیای تاریخی و محوطههای باستانی و بناهای تاریخی فرهنگی شهرستان "شمیران "(یکی از فرمانداریهای نه گانه تهران)، شامل "لواسان " و "رودبار قصران "به تفصیل و همراه با عکس معرفی گردد .ابتدای کتاب شامل اطلاعاتی است درباره موقعیت و اهمیت جغرافیایی شمیران، تقسیمات کشوری و فرمانداری شمیران، جغرافیای تاریخی و وجه تسمیه رودبار قصران داخل، کوهها و رودها و راههای رودبار قصران، اقوام ساکن در طبرستان قبل از مهاجرت آریاییها، تاریخ رودبار قصران از دوره آشوریها و مادها و هخامنشیان تا دوره قاجار (به ویژه دوره علویان آل بویه، غزنویان، اسماعیلیان، مرعشیان، چلاویان، جلالیان، تیموریان و آل کیا) .سپس آثار باستانی و تاریخی فرهنگی "دشت لار"، "لواسان بزرگ "و "رودبار قصران"، به ترتیب و تفکیک شهرها و روستاهای آنها معرفی شدهاند که عموما شامل محوطههای باستانی، قلعهها، امامزادهها، کاروانسراها، قبرستانها، رباطها، تپههای باستانی، مساجد و حسینیهها، حمامها، کاخها، مناظر طبیعی، باغها و سایر بناهای باستانی تاریخی است . در پایان کتاب فهرست منابع و فهرست محوطهها و بناهای تاریخی فرهنگی شمیران (لواسان و رودبار قصران)، همچنین نقشه موقعیت جغرافیایی آثار یاد شده (نقشه باستان شناسی) آمده است
جلد پنجم از نامواره دکتر محمود افشار مقاله ها و گفتارهایی است در زمینه های مربوط به تاریخ ایران، قلمرو زبان فارسی، تحقیقات ادبی، مباحث شعر فارسی، مسائل فنی زبان فارسی، عقاید سیاسی دوره قاجار، اسناد تاریخی، وضع فرهنگی و اجتماعی یزد و یادداشتها و اسنادی است که با زندگانی دکتر محمود افشار متناسب است. مقاله ها به ترتیب تاریخ دریافت آنها به چاپ رسیده است.