آنچه در این کتاب میخوانید نخست به صورت چهل و چهار مقاله از 27 بهمن 1343تا 19 اردیبهت 1344 شمسی در روزنامه یومیه صبح آژنگ چاپ تهران انتشار یافت، و اکنون پس از تجدیدنظر و گروه بندی مطالب در اختیار شما قررار می گیرد، قسمت هایی از آنچه در روزنامه آژنگ به چاپ می رسید به طور منظم در بولتن اکوآف ایران در تهران به زبان انگلیسی منعکس می گردد.
اثر حاضر، پژوهشی است در باب عقاید و تاریخ فرقه وهابی که مباحث آن طی هشت فصل با این عناوین منتشر شده است1 : بنیانگذاران فرقه وهابی2 ; عقاید ابن تیمیه3 ; محمدبن عبدالوهاب، پیشوای وهابیان4 ; عقاید وهابیان5 ; قدیمترین ذکر از عقاید وهابیها در منابع ایرانی6 ; مرکز انتشار مذهب وهابی (نجد)7 ; آل سعود8 ; جمیعه الاخوان .در بخش پایانی کتاب که ((خاتمه)) عنوان گرفته مولف اطلاعاتی درباره مذهب وهابی در خارج از نجد و حجاز به دست داده است .مطالب کتاب به استناد نوشتههای وهابیان فراهم آمده و صفحات پایانی به فهرست مدارک و مستندات اختصاص دارد.
اسماعيليان در تاريخ، ترجمه مقالات و آثار گروهى از محققین شرق و غرب پيرامون فرقه اسماعيليه است كه به قلم «يعقوب آژند» به فارسی برگردان شده است. کتاب، مشتمل بر مقدمه مترجم و هفت بخش است كه گاه در ضمن فصلهایى نگارش شده و گاه مانند بخش پنجم فاقد هرگونه عنوان فرعى است. مباحث این کتاب از منابع مختلف جمعآورى شده و بهصورت سالشمارى تاريخ اسماعيليان تنظيم گرديده است. کتاب با نمودارى درباره نهضت اسماعيليان در جهان اسلام آغاز شده است. این نهضت كه از حدود سال 148ق، پس از فوت اسماعيل پسر امام صادق(ع) به وقوع پيوست، در مناطق مختلف جهان اسلام با استفاده از فرهنگ بومى هر منطقه، صبغه محلى خاصى به خود گرفت. حركتهاى سياسى و نظامى آنان در پى دعوت گستردهاى انجام شد كه باعث توسعه و نفوذ آن در مناطق مختلف دنياى اسلام گرديد. آنان از عراق، خوزستان، سوريه، مصر و يمن گرفته تا خراسان، ماوراءالنهر، آسياى میانه و هند را زير پوشش تبليغى خود گرفتند و در هر ناحيه، دولتى تشكيل دادند كه بنا به دلايل فرهنگى، جغرافيايى و سياسى و غيره متمايز از یکديگر بود. در این کتاب سعى شده حركتهاى سياسى، نظامى، فكرى و اجتماعى اسماعيليان در سرتاسر جهان اسلام، از ديدگاه اسماعيلىشناسان معروف، مورد بحث و بررسى قرار گیرد
فرهنگ اصطلاحات روزنامه نگاری دارای هفتصد مدخل است، که نویسنده با سال ها پژوهش و بررسی و کار از نزدیک در روزنامه ها و چاپخانه ها به دست آورده است و اگر حتّی آن طور که برزین آورده، تنها دربرگیرندۀ اصطلاحات روزنامه نگاری و نه چاپ است ( به غیر از برخی استثناها)، روزنامه نگاران و تاریخ نویسان مطبوعات می توانند به پیروی از گفتۀ گردآورنده:«مؤلّف، این فرهنگ را با تصوّر اینکه بدون عیب و نقص است، عرضه نمی دارم. بلکه به عنوان پیش نویسی تا در آینده بزرگترها و دانشمندان به رفع ایراداتش بپردازند» آن را بیش از دو هزار واژه یا مدخل رسانده و بر غنایش بیفزایند. در زیر واژه ها و اصطلاحاتی به گونۀ نمونه آورده می شود: آزادی مطبوعات، اجازۀ چاپ، ادارۀ کلّ مطبوعات، اسم مستعار، امضاء محفوظ، اوراق مقاله، بند، پاراگراف، پانویس، تحلیل، تیتر خبری، تیتر تبلیغی، حقوق روزنامه نگار، خبرساز، خبرهای کوتاه، خلاصه خبر، خودسانسوری، دیدگاه، روزنامۀ رسمی، رنگین نامه، زیرآبی، ژورنالیست، ژورنالیستی(نوع برخورد با مسائل روز) ، ژورنالیسم، سرهم بندی، سوال پیچ، سوق الجیشی ، شانتاژ، شعار، صفحۀ خوانندگان، صفحۀ سفید (کار روزنامه نگاران بر علیه جریان سانسور)، کارت های خبری، کاغذ اخبار، کامپوست، کلمه به کلمه، مدیر مسئول، مطبوعات زیرزمینی، مطبوعات مخفی، نمونه خوانی، ننگین نامه، وارونه جلوه دادن، وزین، ویرایش و ......
سیر تألیف و تنظیم فهرست مطبوعات ایران با محمدعلی خان تربیت آغاز میشود که اوایل سال 1290 توسط دوستانیش از وجود فهرستی دیگر آگاه میشود با عنوان «صورت جراید و جرایدی که در خارج ایران به زبان فارسی طبع شده» تألیف مستر ه. ل. رابینو. اما این کتاب شناسنامه مطبوعات ایران از سال 1215 تا 1357 شمسی را به ترتیب الفبایی در خود جای داده است.