کتابخانه مجازی ادبیات

در این مقاله، واکه‌های زبان فارسی معیار را بر‏حسب متغیر‏های سازه‌های اول و دوم ( (F1و F2(، بسامد پایه (F0)، شدت (انرژی) و دیرش در هجا‏های CVگفتار اظهاری (همخوان‏ها و واکه‌های زبان فارسی)، به لحاظ صوت شناختی بررسی کرده‌ایم. برای تحقیق، پنج گویشور فارسی‌زبان را از دادگان آوایی فارس دات تلفنی برگزیده‌ایم که هر‏یک، واکه‌های فارسی را در بافت همخوانی (23 همخوان)، با سرعت ثابت تولید کرده‌اند؛ بدین صورت، در‏مجموع، 690 داده (23*6*5 =690) را به دست آورده‌ایم. با توجه به اینکه ارتفاع واکه‌ها با F1، از ‏نوع عکس و رابطه F2با محل تولید واکه (پسین یا پیشین)، از‏نوع مستقیم است، فضای واکه‌های فارسی را بر‏حسب میانگین متغیر‏های F1و F2- F1نشان داده‌ایم و میانگین مقادیر به‌دست‌آمده از بسامد پایه و شدت در واکه‌ها را به‌صورت مستقل از همخوان‌ها نیز تعیین کرده‌ایم . F0در واکه‌ها، با ارتفاع، نسبت مستقیم دارد و انرژی با آن، نسبت عکس دارد. در این بررسی، میانگین دیرش واکه‌ها را نیز محاسبه کرده‌ایم. نزدیک‌بودن مقدار میانگین برخی واکه‌ها به یکدیگر بر‏اساس دست‌کم یکی از متغیر‏های F1وF2 می‌تواند دلیلی قانع‌کننده برای کاهش و نیز گرایش واکه‌هایی ناپایدار مانند /a/به واکه‌های پایدار مانند [ɑ]باشد. در این پژوهش، متغیر‏های بسامد پایه و انرژی در واکه‌ها را در بافت همخوانی، شامل همخوان‌های گرفته واک‌دار و بی‌واک، و همخوان‌های گرفته واک‌دار و رسا نیز محاسبه کرده و دریافته‌ایم که بافت همخوانی مجاور پیشین، در F0و انرژی واکه‌ها اثری ندارد.

یکی از عناصر زبر‏زنجیری مهم در زبان، آهنگ است و برای شناخت بهتر آن می‏توان از بررسی‏های صوت‌شناختی کمک گرفت. در این مقاله، به بررسی صوت‌شناختی آهنگ پاره‏گفتارهای پرسشی در گونه‌‏های فارسی اصفهانی و فارسی محاوره تهرانی در چهار‏چوب مدل آوایی خیزان، افتان و پیوستگی تیلر(2009) پرداخته‏ایم. برای انجام‏دادن این تحقیق، برای هر‏دو گونه، دو مرد و دو زن را در نظر گرفتیم. این افراد پنج جمله پرسشی را بیان کردند و در‏نهایت، چهل پاره‌ گفتار به‏دست‏آمده را تجزیه و تحلیل کردیم. برای انجام‏دادن تحلیل‌های آماری، از روش طرح آزمایش‌ها در نرم‌افزار SPSSاستفاده کردیم و نتایج نشان داد که در گونه‌ها‌ی بررسی‏شده، مقادیر دیرش عناصر افتان و خیزان، تقریباً مشابه است؛ ولی دامنه زیر‏و‏بمی عناصر خیزان و افتان در گونه فارسی اصفهانی، نسبت‏به گونه فارسی محاوره تهرانی، بزرگ‌تر است.

مقاله حاضر تلاشي است، در پي‌گيري برخي از مفاهيم بديع دانش زبان‌شناسي نوين در آرا حکيم ناصر خسرو قبادياني بلخي که از رهگذر بازخواني يکي از آثار منثور وي با عنوان جامع الحکمتين حاصل آمده است. ابتدا ضمن واكاوي فصل «اندر نطق و كلام و قول» و برخي فصل‌هاي ديگر كتاب، ديدگاه‌هاي ناصر خسرو را در باب زبان يك به يك معرفي كرده‌ايم و آنگاه با مقايسه تطبيقي آرا ياد شده با نظريه‌هاي نوين زبان‌شناسي و بحث درباره پيامدهاي نظري و روش شناختي مفاهيم مورد نظر، به طور غيرمستقيم بر اهميت و عمق انديشه‌هاي زباني حكيم بلخ تاكيد نموده‌ايم.

یکی از عناصر زبر‏زنجیری مهم در زبان، آهنگ است و برای شناخت بهتر آن می‏توان از بررسی‏های صوت‌شناختی کمک گرفت. در این مقاله، به بررسی صوت‌شناختی آهنگ پاره‏گفتارهای پرسشی در گونه‌‏های فارسی اصفهانی و فارسی محاوره تهرانی در چهار‏چوب مدل آوایی خیزان، افتان و پیوستگی تیلر(2009) پرداخته‏ایم. برای انجام‏دادن این تحقیق، برای هر‏دو گونه، دو مرد و دو زن را در نظر گرفتیم. این افراد پنج جمله پرسشی را بیان کردند و در‏نهایت، چهل پاره‌ گفتار به‏دست‏آمده را تجزیه و تحلیل کردیم. برای انجام‏دادن تحلیل‌های آماری، از روش طرح آزمایش‌ها در نرم‌افزار SPSSاستفاده کردیم و نتایج نشان داد که در گونه‌ها‌ی بررسی‏شده، مقادیر دیرش عناصر افتان و خیزان، تقریباً مشابه است؛ ولی دامنه زیر‏و‏بمی عناصر خیزان و افتان در گونه فارسی اصفهانی، نسبت‏به گونه فارسی محاوره تهرانی، بزرگ‌تر است.