کتابخانه مجازی ادبیات

رسائل قاجاری عنوان مجموعه ای است از منابع مورد نیاز جهت پژوهش در تاریخ و فرهنگ و تفکر سیاسی، اجتماعی و اقتصادی ایران در عصر قاجار.

رسائل حکیم سبزوارى، مجموعه 19 رساله از آثار عرفانی، فلسفی و کلامی ملاهادی سبزواری است که با مقدمه و تصحیح و تعلیقات سید جلال‌الدین آشتیانی منتشر شده است. این رساله‌ها را حکیم سبزواری در پاسخ به پرسش‌های فاضلان و پژوهشگران عصر خودش تألیف کرده است. رساله «هداية الطالبين» که به درخواست ناصرالدین‌شاه قاجار نوشته شده، از رساله‌های فارسی این مجموعه است. این رساله‌ها –به‌جز هدایة الطالبین- جواب سؤالاتى است که معاصران از حکیم سبزواری پرسیده‌اند و از جهاتى، ارزش فراوان دارد چه آنکه مشتمل است بر مسائل مشکل عقاید دینى و اسلامى که قرون متمادیه محل بحث و تنقید و مورد انظار و افکار متصدیان معرفت حقایق و عقاید فلسفى و دینى بوده است. چون این سؤالات را اشخاص متعدد کرده‌‏اند، مسائل تکرارى و جواب‌های مکرر در این آثار زیاد است ولى هرکدام داراى مزایاى مخصوص به خود است. مؤلف در مقام پاسخگویی، خود توجه به این معنى داشته است...

در رسالات خواجه عبدالله انصاری اشعار بسیاری به صورت قصیده، غزل، قطعه، رباعی، دوبیتی، تک‌بیتی و مثنوی وجود دارد که در اغلب آنها نیز تخلص «پیر انصاری»، «انصاری» و «پیر هرات» به چشم می‌خورد و باعث شده که بسیاری آن ابیات را از خواجه بدانند. با نگاهی کوتاه به این اشعار به‌سادگی می‌توان یافت که آنها از خواجه نیست و متعلق به قرن هفتم یا هشتم به بعد می‌باشد. در این کتاب نویسنده از این اشعار انتسابی، رباعیات را جمع‌آوری کرده و همراه با توضیحات و فهارس عرضه داشته است. بیشتر این رباعیات به شاعران دیگر نیز منسوب است و در دیوان آنها وارد شده است.

خواجه عبدالله انصاری که مقامی شایسته در عرفان دارد و نام پرآوازه‌اش در اقطار زمین و زمان پیچیده، عارفی است وارسته و سالکی است آراسته و صاحب کرامات فراوان. در علم و دانش و قدرت بیان و کلمات شیرین و عبارات زیبا و نمکین، مطالبی خلق کرده که مونس دردمندان و انیس و جلیس و همنشین شیفته‌دلان و گوشه‌نشینان است. سخنانش گرجه بیشتر به صورت نثر مسجع و مقفی است، ولی ساده و روان و شیواست و از این‌رو مطلوب دل‌ها و مورد پسند سوخته‌دلان و سودازدگان و حق‌طلبان است. این کتاب دربرگیرنده بخشی از مناجات‌های خواجه است که به عنوان «مناجات‌نامه» مشهور گشته است.