کتابخانه مجازی ادبیات

نبرد رستم و اسفندیار یکی از داستان‌های حماسی ایرانی است که در کتاب‌هایی مانند شاهنامه فردوسی و گشتاسپ‌نامه دقیقی بدان پرداخته شده‌است. این داستان از طولانی‌ترین بخش‌های شاهنامه و به لحاظ ادبی یکی از برجسته‌ترین بخش‌های آن است. داستان که روایت‌گر رزم میان اسفندیار، شاهزاده کیانی و رستم، پهلوان زابل است، یکی از بخش‌های تراژیک شاهنامه بوده و به توصیف خود فردوسی، بلبلان به سبب مرگ اسفندیار ناله سر می‌دادند. فردوسی داستان رستم و اسفندیار را در ضمن حوادث دوران سلطنت گشتاسب در اواخر عصر کیانیان به نظم کشیده است.

فارابی، فیلسوف بزرگ و متفکّر کم نظیر، در دانش الهی و دانش کشورداری دو کتاب بی مانند دارد: یکی سیاست مدنیّه (همین کتاب) و دیگری سیرت فاضله. وی در این دو اثر، و نیز در کتاب فصول المنتزعه، مسائل مهمی از دانش الهی و چگونگی نظام جواهر جسمانی و پیوستگی و پدید آمدن آن‌ها نیز جایگاه‌های انسان و نیروهای او را مشخص کرده است. فارابی بحث وحی را از بحث فلسفه جدا ساخته و همه گونه کشورداری و گرد هم آمدن فاضله و غیر فاضله را تشریح کرده است. مترجم فاضل ضمن به دست دادن ترجمه‌ای روان به فارسی امروز از این کتاب در پایان هر فصل شرح و تفسیر روشنگری آورده است. کتاب دارای دو گفتار است. گفتار اول در نمایاندن گونه‌های هستی و جایگاه‌های آنان در سیزده، فصل و گفتار دوم در گونه‌های سیاست کشورداری در دوازده فصل.

قاعده کلی در شیوه این است که نخست حد و استقلال هر کلمه محفوظ ماند؛ دوم تا حد امکان نوشتن با گفتن یکسان باشد؛ و سوم اینکه ضابطه‌ای به دست آید که از آشفتگی شیوه خط کاسته شود و سلیقه نویسنده کمتر در آن دخالت نماید. این چند نکته در بخش اول کتاب توضیح داده شده است. در بخش دوم گفتارهایی درباره دستور زبان فارسی آورده شده است.

میر برهان‌الدین محمدباقر استرآبادی (969-1040 قمری) معروف به معلم ثالث، فقیه، ریاضیدان و ادیب دوره صفوی بود که به فلسفه رنگ دیگری داد. در زمان شاه عباس کبیر با ظهور افرادی مانند میرمحمد باقر داماد، اصفهان مرکز علوم عقلی اسلامی گردید. میرداماد افزون بر تکیه کردن به برهان و استدلال، گرایش‌های عرفانی نیز داشت. کتاب حاضر که به اهتمام میرزا محمود شفیعی تدوین گردیده است، دیوان اشعار میرداماد را دربرمی گیرد. در بخش انتهایی این کتاب، مشرق الانوار در جواب مخزن الاسرار به قلم میرداماد گنجانده شده است. این کتاب در سال 1349 روانه بازار گردید.